1. Barcha bog'lanishlarda kuzatish mumkin bо'lgan bog'lanishi haqida ma'lumot bering?

1.Barcha bog'lanishlarda kuzatish mumkin bо'lgan bog'lanishi haqida ma'lumot bering?
Kovalent bog‘lanish deb bog‘lanish elektronlar hisobiga atomlarni bir-biri bilan bog‘lanishida yuzaga keladigan jarayonga aytiladi, oxirida ikkita atomli molekulalar bitta umumiy holatga keladi. Kovalent bog‘lanish asosan molekulalarda kuzatiladi, bundan tashqari faqat molekulalarda emas balki atomlar orasida ham bо‘lishi mumkin, kristall panjarani tuzilishiga bog‘liq bо‘ladi. Kovalent boglanishni yana xususiyati unda faqat bir xil atomlar emas balki boshqa xil atomlar ham bо‘ladi.
Ion bog‘lanish - bu bog‘lanish asosan musbat va manfiy ionlarning tortishish kuchiga bog‘liq bо‘ladi. Qattiq jismlarda ion strukturasini harakterlanishi yuqori mexanik baquvvatligi va yuqori temperaturada eritilishiga bog‘liq bо‘ladi.
Metall bog‘lanish - bu bog‘lanish ham qattiq jismlar kristaliga tegishli bо‘lib, bizga ma’lumki metallar yuqori elektr о‘tkazuvchanlik hususiyatiga ega bо‘lganligidadir, shuning uchun ham metallarda erkin elektronlar zich joylashgan bо‘ladi. Elektronlarni xususiyatiga qarab (elektrо‘tkazish jarayonida qatnashishi elektr о‘tkazuvchanchanlik deyiladi). Metall bog‘lanishda asosan kamayadi erkin elektronlarga nisbatan valent elektronlarning kinetik energiyasi.
Vander-Vaals bog‘lanish - bu bog‘lanishni barcha bog‘lanishlarda kuzatish mumkin, lekin ularni bog‘lanishi juda ham kuchsiz shuning uchun kо‘p hollarda uni hisobga olinmaydi. Bu bog‘lanishni о‘zi esa yoki uni hosil qilish uchun qachonki katta bosim va past temperatura kerak bо‘ladi, yana bitta sharti ular faqat tashqi elektron qavatlari tо‘lgan elementlar bо‘lishi kerak, agar tashqi qavati tо‘lmagan bо‘lsa bu bog‘lanishni hosil qilib bо‘lmaydi. Bog‘lanishni yana oddiyroq qilib tushuntirsak, kemalarni pristinlarga maxsus zanjirlarda bog‘lashsa yana qо‘shimcha qilib ingichka bir arkon xam boglanadi, agar biz zanjirni bо‘shatsak kema fakat arkonda koladi lyokin bu xol shuncha davom etishi mumkinki fakat xech kanday tashki ta’sir bо‘lmasa, misol shamol, tо‘lkin va boshkalar, shungacha kema tinch turadi, keyin buzilishimumkin mana bu boglanishning mohiyati.

2. Bipolyar tranzistor (ВТ) deb o‘zaro ta’sirlashuvchi ikkita p-n o‘tishdan tashkil topgan va signallarni tok, kuchlanish yoki quvvat bo‘yicha kuchaytiruvchi uch elektrodli yarimo‘tkazgich asbobga aytiladi. BT da tok hosil bo'lishida ikki xil (bipolyar) zaryad tashuvchilar - elektronlar va kovaklar ishtirok etadi. ВТ p - va n - o‘tkazuvchanlik turi takrorlanuvchi uchta (emitter, baza va kollektor) yarimo‘tkazgich sohaga ega.

1-rasm. Tranzistor tuzilishi ( a) p+ -n-p, b) n+-p-n)

2-rasm. n-p-n o’tish sxemasi

Tranzistorning kuchli legirlangan chekka sohasi (n+ - soha) emitter deb ataladi va u zaryad tashuvchilarni baza deb ataluvchi o’rta sohaga (r - soha) injeksiyalaydi. Keyingi chekka soha (n - soha) kollektor deb ataladi. U emiitterga nisbatan kuchsizroq legirlangan bo’lib, zaryad tashuvchilarni baza sohasidan ekstraktsiyalash uchun xizmat qiladi. Emitter va baza oralig’idagi o’tish emitter o’tish, kollektor va baza oralig’idagi o’tish esa kollektor o’tish deb ataladi.
Agar emitter o’tish teskari yo’nalishda, kollektor o’tish esa to’g’ri yo’nalishda siljigan bo’lsa, u holda bu tranzistor invers yoki teskari ulangan deb ataladi. Tranzistor raqamli sxemalarda qo’llanilganda u to’yinish rejimida (ikkala o’tish ham to’g’ri yo’nalishda siljigan), yoki berk rejimda (ikkala o’tish teskari siljigan) ishlashimumkin.