1. Banktegi arnawlı schyotlar haqqinda tusinik Akkreditivler

1. Banktegi arnawlı schyotlar haqqinda tusinik. Banktegi arnawlı schyotlar boyınsha qatnasti esapqa alıw ushın 5510 -«Akkredetivlar», 5520 -«Shek dáptersheleri», 5530 -«Basqa arnawlı schyotlar» tayınlanǵan bolıp, olarda pul qarjları háreketi de swmda, da valyutada sáwlelendiriledi.
Bólek saqlaw talap etiletuǵın pul qarjları háreketin baqlaw ushın 5510, 5520 - schyotlar maǵlıwmatları tekseriledi. Pul qarjlarınıń maqsetli belgilewine kóre 5530 -«Basqa arnawlı schyotlar» schyotiga tómendegi analitik schyotlar ashılıwı múmkin:
Maqsetli (ilajlardı ) aqsha menen támiyinlewdi (balalar bog'chasi, yaslilarni saqlaw hám basqalar ) esapqa alıw ushın ;
Kapital qoyılmalardı aqsha menen támiyinlewge aqshalardı toplaw ushın ;
Bank kartalarınan paydalanıp esap -kitaplardı ámelge asırıwda pul qarjların saqlaw ushın mólsherlengen banktegi arnawlı kartochka schyoti.
Auditor 5510, 5520 hám 5530 - schyotlar boyınsha analitik esaptıń dúzilisi pul qarjlarınıń maqsetli tayınlanıw túrleri boyınsha bar ekenligi hám háreketi tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar alıw imkaniyatınıń támiyinlewin tekseriwi kerek.
Arnawlı schyotlar boyınsha mámilelerdi auditorlik tekseriwinen ótkeriw joqarıda bayanlaingan ulıwma stilistika boyınsha ámelge asıriladı. 5510 - «Akkreditivlar» schyotiga tiyisli mámilelerdi tekseriwde qosımsha túrde esap -kitaplardıń akkreditiv formasın qóllaw qaǵıydalarına ámel etiliwin tekseriw zárúr:
Esap -kitaplardıń usı forması shártnamada názerde tutılǵanlıǵı ;
Akkreditivlarning ámel qılıw múddetlerine ámel etiliwi;
Akkreditivdan naq pul qarjlarınıń tólenbegenligi;
Akkreditivni jabıwdı rásmiylestiriwdiń tuwrılıǵı.
5530 - «Basqa arnawlı schyotlar» schyoti «maxsus kartochka schyoti» analitik schyoti boyınsha mámilelerdi tekseriwde tómendegilerge itibar qaratıw kerek:
Arnawlı kartochka schyotini ashıw ushın shártnama bar ekenligi, kárxana korparativ kartasına iye shaxslar dizimi, berilgen bank kartasınıń tipleri;
Trans shegara tólewlerin ámelge asırıw sıyaqlında ámeldegi valyuta nızamshılıǵına ámel etiliwi (Ózbekstan Respublikası aymaǵınan sırtdaǵı sırt el valyutasındaǵı esap -kitaplar );
Naq pulsiz esap -kitaplardı ámelge asırıw ushın Ózbekstan Respublikası Oraylıq Banki tárepinen berilgen ruxsatnama bar ekenligi;
Korporativ kartalar iyeleriniń esabatları bar ekenligi;
Mıynet haqı hám basqa social tólewlerdi tólew ushın korporativ kartalar isletilmaganligi;
Kurs ayırmashılıqların tolıq sáwlelendiriw hám esap -kitap qılıw tuwrılıǵı.
“Xojalıq jurgiziwshi sub'ektlerdiń arnawlı schyotlaridagi pul mámileler buxgalteriya esabı 5500-“Banklerdegi arnawlı schyotlar” esapvarag'ida júritiledi.
Usı schyot mámleketimiz aymaǵında hám odan sırtda akkreditivlar, shek dáptersheleri, basqa tólew hújjetleri kórinisinde (veksellardan tısqarı ), ámeldegi, bólek hám basqa arnawlı schyotlarda turǵan milliy hám de shet el valyuta daǵı pul qarjları hám olardıń háreketi tuwrısındaǵı, sonıń menen birge, anıq maqsetler ushın finanslash qarjları (tushumlari) dıń bólek saqlanatuǵın bólegi háreketi haqqındaǵı maǵlıwmatlardı ulıwmalastırıwǵa mólsherlengen.
Xojalıq jurgiziwshi sub'ekttiń valyuta qarjları banklerdiń tranzit hám ámeldegi valyuta schyotlarida saqlanıwı kerek.
Tranzit valyuta schyotida sırt el valyutasında kelip túsken aqshalardı ótkeriw menen baylanıslı operatsiyalar esabı júritiledi.
Ámeldegi valyuta schyoti bolsa sırt el valyutası tushumining bir bólegin májburiy satıwdan keyin xojalıq jurgiziwshi sub'ekt ixtiyorida qalatuǵın aqshanı esapqa alıwǵa mólsherlengen.
5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyot quramında tómendegi qosımsha schyotlar ashılıwı múmkin:
5510 - “Akkreditivlar”;
5520 - “Shek dáptersheleri” hám basqalar ;
5530 - “Basqa arnawlı schetlar”.
5510 - “Akkreditivlar” qosımsha esapvarag'ida akkreditivlerde turǵan aqshalar háreketi esapqa alınadı. Akkreditiv formasında esap -kitap qılıw tártibi Oraylıq bank qaǵıydalarında belgilep qoyılǵan.
Akkreditiv banktiń shártli pul minnetlemenaması bolıp, bank bul hújjetti klienttiń
tapsırig'iga kóre shártnama boyınsha onıń kontragentiga beredi. Bul shártnamaǵa kóre akkreditiv ashqan bank (emitent bank) ónim jetkizip beretuǵınǵa pul tólewi yohud sonday tólewler ótkeriw ushın basqa bankke kepillik beriwi múmkin. Bunda klient akkreditivda názerde totılgan hújjetlerdi usınıwı hám akkreditivning basqa talapların orınlawı shárt etip qóyıladı.
Akkreditivlarning tómendegi túrleri ashılıwı múmkin:
• oralǵan (deponentlangan) yamasa qoplanmagan (kepillik berilgen);
• qaytarıp alınatuǵın yamasa qaytarıp alınbaytuǵın. Eger akkreditiv ashılıp atırǵan waqıtta emitent bank tólewshiniń óz qarjların yamasa oǵan berilgen kreditni emitent bank minnetlemeleri ámel etetuǵın pútkil múddetke “Akkreditivlar” degen bólek balans esapvarag'iga qoyıw ushın ónim jetkizip beretuǵın banki (atqarıwshı bank) ixtiyoriga ótkerse, bul oralǵan (deponentlangan) akkreditiv esaplanadı.
Bankler arasında korrespondentlik munasábetleri ornatılǵan jaǵdaylarda qoplanmagan (kepillik berilgen) akkreditiv atqarıwshı bankte oǵan emitent banktiń atqarıwshı banktegi esapvarag'idan pútkil akkreditiv summasınıń shıǵarıp alıw huqıqın beriw jolı menen ashılıwı múmkin.
Hár bir akkreditivda ol qaytarıp alınatuǵın yamasa qaytarıp alınbaytuǵın formadaligi anıq kórsetiliwi kerek. Eger sonday kórsetpe bolmasa, akkreditiv qaytarıp alınatuǵın, dep esaplanadı.
Qaytarıp alınbaytuǵın akkreditiv onıń tiykarında pul alatuǵın ónim jetkizip
beretuǵındıń razılıǵısız ózgertiliwi yamasa biykar etiliwi múmkin emes.
Akkreditiv tek bir ónim jetkizip beretuǵın menen esap -kitap qılıw ushın ashılıwı múmkin.
Akkreditiv ámel etetuǵın múddet hám esap -kitap qılıw tártibi tólewshi menen ónim jetkizip beretuǵın ortasındaǵı shártnamada belgilep qóyıladı. Shártnamada tómendegi maǵlıwmatlar kórsetiliwi zárúr:
• emitent bank atı ;
• akkreditiv túri jáne onı jırlaw usılı ;
• akkreditiv ashılǵanlıǵı tuwrısında ónim jetkizip beretuǵınǵa xabar qılıw usılı ;
• akkreditiv boyınsha pul alıw ushın ónim jetkizip beretuǵın usınıs etetuǵın hújjetlerdiń tolıq dizimi hám anıq xarakteristikası ;
• tavar jiberilgennen keyin hújjetlerdi usınıw múddeti hám de olardı rásmiylestiriwge tiyisli talaplar ;
• basqa zárúr hújjetler hám shártler.
Emitent kepillik berilgen akkreditivlarni qarıydar menen shártlesiwge kóre hám basqa bank menen ornatılǵan korrespondentlik munasábetleri shártlerine muwapıq ashadı. Ónim jetkizip beretuǵındıń banki bunday akkreditivlarni belgilengen tártipte atqarıw etedi.
Akkreditiv ochmoqchi bolǵan tólewshi ózine xızmet kórsetiwshi bankke (emitent
bankke) akkreditiv ushın elektron arza beredi. Bul arzada tólewshi tómendegilerdi
kórsetiwi shárt:
• akkreditiv ashıw ushın tiykar bolǵan shártnama nomeri;
• akkreditiv ámel etetuǵın múddet (akkreditiv jabılatuǵın kún hám ay); • ónim jetkizip beretuǵındıń atı ;
• akkreditivni atqarıw etiwshi bank atı ;
• akkreditiv atqarıw etiletuǵın jay;
• akkreditiv boyınsha tólewler ótkeriliwine tiykar bolatuǵın hújjetlerdiń tolıq hám anıq atı, olardı usınıw múddeti hám rásmiylestiriw tártibi (tolıq tolıq dizim arzaǵa qosımsha etiliwi múmkin);
• akkreditiv túri hám oǵan tiyisli zárúr maǵlıwmatlar ;
• akkreditiv qanday tovarlar júklep jıberiw (xızmetler kórsetiw) ushın ashılayotgani,
tovarlar júklep jıberiw (xızmetler kórsetiw) múddeti;
• akkreditiv summası ;
• akkreditivni ámelge asırıw usılı.
Eletron tólew hújjetin tuwrı rásmiylestiriw ushın tólewshiler ónim jetkizip beretuǵınnan akkreditiv boyınsha onıń nomiga ashılǵan schyot nomerin anıqlap alıwları kerek.
Akkreditiv ashıw tuwrısındaǵı arza akkreditiv shártlerin orınlaw ushın tólewshi bankine zárúr muǵdardaǵı nusqalarda usınıs etiledi.
Bank shólkemine kelip túsken akkreditivlar esabın júrgiziw ushın tólewshi bankinde “aqshası tolıqnatuǵın akkreditivlar” degen balanstan tısqarı schyot ashıladı.
Ijroga qabıl etilgen akkreditiv arnawlı forma daǵı dápterde dizimge alınadı. Ol jaǵdayda sáne, tártip nomeri, ónim jetkizip beretuǵındıń atı, akkreditiv múddeti hám summa
kórsetiledi. Akkreditivga ótkeriw dápterde dizimge alınǵan tártip nomeri beriledi.
Xojalıq jurgiziwshi sub'ektlerde pul qarjları akkreditivga kiritiliwi 5500 -
“Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyot depetida hám de 5110 - “Esap -kitap schyoti”, 5210 - “valyuta esapvarag'i”, 6810 - “Banklerdiń qısqa múddetli kreditleri” schyotlari hám soǵan uqsas basqa schyotlarning kredit bóleginde sáwlelendiriledi.
5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyoti boyınsha esapqa alınǵan akkreditivdagi aqshalar olardan paydalanılıwına qaray (bank bergen kóshirmelerge muwapıq ), ádetde, 6010 - “Ónim jetkizip beretuǵınlar hám jalawshılar menen esap - kitaplar” schyot depetiga ótkerip barıladı. Akkreditivlerdegi paydalanilmagan aqshalardı bank olar alınǵan schyotda tiklagandan keyin bul summalar 5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyoti kreditida 5110 - «Esap -kitap schyoti” yamasa 5210 - “valyuta esapvarag'i” schyotlari menen korrespondentsiyada sáwlelendiriledi.
Shekler menen esap -kitap qılıw tártibi Oraylıq bank shıǵarǵan qaǵıydalarda belgilep qoyılǵan. Esap -kitap cheki - schyot iyesi (shek beretuǵın ) dıń esapvarag'idan arnawlı bir summanı alıwshı (shek ushlovchi) dıń esapvarag'iga ótkeriw tuwrısında banktiń arnawlı blankında tuzilib, bankke jazba túrde bergen tapsırma bolıp tabıladı.
Esap -kitap shekleri xojalıq jurgiziwshi sub'ektler, sonıń menen birge, xojalıq jurgiziwshi sub'ektler menen fizikalıq shaxslar ortasında naq pulsiz esap -kitap qılıwda qollanıladı.
Esap -kitap shekleri tómendegi túrlerge bólinedi:
• bank aktseptlamagan shekler;
• bank aktseptlagan shekler;
• iyesiniń atı jazılǵan (esap -kitap ) shekler - bir retlik;
• limitlangan dáptersheler shekleri.
Shek blankları Oraylıq bank menen kelisip belgilengen ulginde, kommerciya bankleriniń buyırtpaları boyınsha tayarlanadı. Shek dáptersheleriniń blankları qatań esapta turatuǵın hújjetler esaplanadı.
Limitlangan shek dáptersheleridan berilgen shekler olardı xızmet kórsetiwshi bankke usınıw ushın 10 kún dawamında ámel etedi. Bunda olar jazıp berilgen kún esapqa kirmaydi.
Shekler tólew summası belgilengen waqıtta jazıp barıladı. Shek dáptersheleriniń iyeleri olardı ónim jetkizip beretuǵınlar (shek boyınsha pul alıwshılar ) ga beriwi, sonıń menen birge toldırilmagan shek blanklarına qol chekip qoyıwı qadaǵan etiledi.
Dáptersheden shekler berilip atırǵanda aqshalar deponentga qoyılıwı 5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyot depetida hám de 5110 - “Esap -kitap schyoti”, 5210 - “valyuta esapvarag'i”, 6810 - “Banklerdiń qısqa múddetli kreditleri” schyot hám soǵan uqsas basqa schyotlarning kredit bóleginde sáwlelendiriledi. Bankten alınǵan shek dáptersheleri boyınsha summalar xojalıq jurgiziwshi sub'ekt bergen shekler aqshası tolıqnishiga qaray, yaǵnıy bank ózine usınıs etilgen shekler aqshasın tólegen (bank bergen kóshirmelerge muwapıq ) summalarda 5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyot kreditidan esap - kitaplar esabı júritiletuǵın schyotlar depetiga ótkerip turıladı. Berilgen, lekin bank aqshasın tólemegen shekler boyınsha summalar 5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” esap betinde qaladı ; 5520 - “Shek dáptersheleri” schyotida boyınsha saldo bank bergen kóshirme degi saldoga sáykes keliwi kerek. Bankke qaytarılǵan (paydalanilmagan) shekler boyınsha summalar 5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyotning kredit bóleginde 5110 - “Esap -kitap beti” yamasa 5210 - “valyuta esapvarag'i” schyotlari menen korrespondentsiyada sáwlelendiriledi.
5520 - “Shek dáptersheleri” qosımsha schyot maydanınan analitik esap alınǵan hár bir shek dáptershesi boyınsha júritiledi. 5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyotda ashılatuǵın bólek analitik schyotlarda anıq maqsetler ushın finanslashga ajıratılıp, bankte bólek saqlanatuǵın aqshalar (tushumlar) háreketi esapqa alıp barıladı.
Xojalıq jurgiziwshi sub'ektlerdiń bólek balans menen ajıratılǵan hám ámeldegi ǵárejetler qılıw ushın jergilikli bank mákemelerinde ámeldegi schyotlar ashılǵan filialları, oǵan kiretuǵın strukturalıq bólindiler joqarıda aytılǵan aqshalar háreketin 5500 - “Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyotning bólek analitik esapvarag'ida sáwlelendirediler.
Shet el valyutada pul qarjları bar ekenligi hám de háreketi esabı
5500 -“Banklerdegi arnawlı schyotlar” schyotida bólek júritiledi. Usı schyotda analitik esap júritiliwi mámleket aymaǵında hám shet elde akkreditivlar, shek dáptersheleri hám sol sıyaqlılar daǵı pul qarjları bar ekenligi hám de háreketi tuwrısında maǵlıwmat alıw múmkinshiligin támiyinlewi kerek.
Pul qarjlarınan sırt el valyutasınıń esabı kassa kitabında 1- hám 2-jurnal -orderlarda hám sonıń menen birge, 1- hám 2-vedomostlarda swm teńliginde júritiledi.
valyuta schyotlaridan aqshalardı tiyisli schyotga jazıw Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi hám Ózbekstan Respublikası Oraylıq banki belgilegen tártipte alıp barıladı.
Ádillik ministrligi tárepinen 2001 jıl 16 noyabrde 1085 - san menen dizimnen o'tgazilgan “Buxgalteriya esabı, statistikalıq hám basqa esabatlarda shet el valyuta daǵı operatsiyalardı sáwlelendiriw tártibi tuwrısında”gi Qaǵıydaǵa, 2003 jıl 7 iyunda Ádillik ministrliginde 1085-2 san menen dizimnen ótkerilgen Finans ministrligi, DSQ, Ekonomika ministrligi, MB, Mámleket Statistika komitetiniń sheshimi menen kiritilgen ózgetirishlarga muwapıq, xojalıq jurgiziwshi sub'ektler esap beriw ayınıń sońǵı sánesinde O'zR Oraylıq banki stul boyınsha balanstıń valyuta elementların qayta bahalaw nátiyjesinde júzege kelgen kurs ayırmashılıǵın eki usılda esapta sáwlelendirisleri múmkin:
• qarjı-xojalıq iskerliginiń nátiyjelerine tikkeley kirgiziw usılı menen:- oń finanslıq iskerlikten dáramatlar esapqa alınatuǵın schyotalarga; - keri-finanslıq iskerligi
boyınsha ǵárejetler esapqa alınatuǵın schyotlarda;
• jiynaw usılı menen: oń -múddeti keshiktirilgan dáramatlar (kelesi dáwirler
tabısı ) esapqa alınatuǵın schyotalarda, keri-kelesi dáwirler ǵárejetleri esapqa
alınatuǵın esapbetlerde.
Ilgeri jamg'arilgan hám de balanstıń valyuta elementların hár aylıq qayta bahalawdan júzege kelgen kurs daǵı oń hám keri ayırmashılıqlardıń esap siyasatı qabıl etilgen ámeldegi jılınıń aqırına shekem hár ayda xojalıq jurgiziwshi sub'ektlerdiń qarjı-xojalıq iskerligi nátiyjelerine (teń teńdey) esaptan shiǵarıladı.
Mısal jol menende kurs ayırmashılıqların túrli usıllar menen sáwlelendirilishini keltirip ótemiz.
Mısal.2001 jıl “Gúlistan” kárxanası óz óndirisinen ónimdi shet el firmasına sotdi. Aldı -sotdi shártnaması boyınsha ónimdiń ma`nisi 3000, sonday-aq QQS - 500 AQSh dolların quradı. Qarıydar keyingi ayda xojalıq jurgiziwshi seb'ekt menen tolıq esap -kitap etip boldı. Aldı -sotdi shártnaması boyınsha ónim ma`nisinen 50 procent muǵdarında aldınan tólew tolıqndi. Dollar stul tómendegishe bolǵan :
• aldınan tólew waqtında - 1 dollar ushın 795 swm;
• júklew waqtında - 1 dollar ushın 800 swm;
• ay aqırında - 1 dollar ushın 805 swm;
• valyuta esap betine pul kelip túsken waqıtta - 1 dollar ushın 810 swm.
Ay aqırında valyuta daǵı depitorlik qarızın qayta bahalaw sıyaqlında júzege keletuǵın kurs ayırmashılıǵı jiynaw usılı boyınsha : 6230 - «Basqa múddeti keshiktirilgan dáramatlar».
№ Xojalıq operatsiyasınıń mazmunı Summa, Esapbetler korrespondentsiyasi Jiynaw usılı menen hám tikkeley kirgiziw usılı:
1 Aldınan tólew sáwlelendirildi
(50% x4000 x795) 1590000 5110 6310 5110 6310
2 Ónim satıwı sáwlelendirildi
(3000 x70) 3200000 3190 6310 9620 6310
3 Júklengen ónimge QQS esaplab jazıldı
(3000 x700 x20/120 ) 533333 3190 6310 9620 6310
4 Alınǵan avans esapqa kirgizildi
1590000 6310 4010 6310 4010
5 Ay aqırına saldo
(320000-1590000=1610000/2000=805)
Ay aqırında qarız qaldıg'i MB stulǵa uyqas kelgenligi sebepli qayta bahalaw ótkerilmeydi
Tólew alınǵanı sáwlelendirildi (2000 x810 ) 1620000 5210 4010 5210 4010
Kurs ayırmashılıǵın finanslıq nátiyjelerge esaptan shıǵarıw sáwlelendiriledi:
- jiynaw usılı menen
(2000 x (810 -805))
- tikkeley kirgiziw usılı menen
10000 6230 9540 4010 9540
4010 - «Qarıydar hám buyırtpashılardan alıwǵa tiyisli esapbetlar» esapvarag'i menen korrespondentsiyada sáwlelendiriliwi yamasa tikkeley kirgiziw usılı boyınsha 9540 - «valyuta stul ayırmashılıqlarınan dáramatlar» esapvarag'i kreditiga esaptan shıǵarılıwı múmkin.
Qarıydarlar menen esap -kitaplar boyınsha ay aqırındaǵı qarız qaldıg'i MB stul menen uyqas kelgenligi sebepli usı mısalda qarızdı qayta bahalaw ámelge asırilmaydi.
Shet el qarıydardan júklengen tovarlar ushın tólew jiynaw usılı boyınsha kelip
túskende 4010 - schyot olar esapqa kiritilgen sánedegi kurs boyınsha pul qarjları esapqa alınatuǵın schyot menen kreditlanadi- 3240000 swm (4000 x810 ). Usı sánedegi qarız 10000 swm (20000 x (810 -805)) qosımsha esaplanǵan halda 6230 - schyot menenkorrespondentsiyada 4010 - schyot depeti boyınsha qayta bahalanadı. Jamg'arilgan hám valyuta daǵı depitorlik qarızların hár ayda qayta bahalaw nátiyjesinde júzege keletuǵın kurs daǵı oń ayırmashılıqlar olardıń so'ndirilishiga qaray qarjı-xojalıq iskerligi nátiyjelerine kiritiledi hám de 6230 - schyot kreditiga esaptan shiǵarıladı
Tikkeley kirgiziw usılı boyınsha kelip túsken sánedegi O'zR MB stul boyınsha hákis ettiriledi, kurs ayırmashılıǵı bolsa 9540 - schyot kreditiga esaptan shiǵarıladı.
Yuridikalıq adamlardıń tabısına (paydasına ) salınatuǵın salıqtı esaplab shıǵarıw hám byudjetke tólew tártibi tuwrısındaǵı jollamanıń (Ádillik ministrligi tárepinen 2002 jıl 13 martda 1109 -san menen dizimnen ótkerilgen) 10 «l»-bandiga muwapıq valyuta schyotlari boyınsha kurs daǵı oń parq payda salıǵın esap -kitap qılıw sıyaqlında salıq salınatuǵın bazaǵa kiritiledi.
Mısal. Xojalıq jurgiziwshi sub'ekt respublika aymaǵınan dizimnen ótken hám iskerlik júrgizeip atırǵan shet el kompaniyaǵa marketing xızmetlerin kórsetdi. Aqsha ornına xızmet kórsetiw shártnaması boyınsha jumıslar ma`nisi QQSni esapqa alǵan halda 3000 AQSh dolllarini quradı. Buyırtpashı tárepinen ótken ayda júz procentlik aldınan tólew AQSh dollarında ámelge asırılǵan. Dollar stul tómendegin shólkemlestirgen:
• pul kelip túsken waqıtta - 620 swm;
• ay aqırında - 625 swm;
• orınlanǵan jumıslar aktın qol qoyıw waqtında -630 swm.
Jiynaw usılı boyınsha 15000 swm (3000 x (625-620 )) muǵdarında kurs daǵı keri
parq 6310 «Qarıydarlar hám buyırtpashılardan alınǵan avanslar» esap beti menen
korrespondentsiyada 3190 «Basqa aldınan tolıqnǵan tólewlar» esap beti depetiga,
tikkeley kirgiziw usılı boyınsha bolsa 9620 -«valyuta stul ayırmashılıqlarınan záleller» esap beti depetiga kiritiledi. Shet el serikke esap beriw ayı aqırındaǵı kreditorlik qarızı 1860000 swmni (1845000+15000) quraydı.
Jiynaw usılı boyınsha orınlanǵan jumıslar aktın qol qoyıw sıyaqlında 1890000 sumlıq (1860000+3000) * (630 -625) summa daǵı qarız qayta bahalanishi hám esapta hákis ettiriliwi kerek. 3190 - Esapbette jıynanǵan kurs daǵı keri ayırmashılıqlar kreditorlik qarızı so'ndirilishiga qaray qarjı-xojalıq iskerligi nátiyjelerine kiritiledi hám de 3190 -schyot kreditidan 9620 -schyot depetiga esaptan shiǵarıladı.
Tikkeley kirgiziw usılı boyınsha kurs ayırmashılıǵı 9620 - schyot depetida 4010 schyot menen korrespondentsiyada sáwlelendiriledi.
Shet el valyutaǵa tiyisli operatsiyalar boyınsha kurs daǵı keri parq payda salıǵın esap -kitap qılıw sıyaqlında salıq salınatuǵın bazanı azaytadı (Ǵárejetler tuwrısındaǵı qaǵıydanıń 3. 3 - bánti)