1. Бактериялар ва кўк-яшил сув ўтларнинг тузилиши, аҳамияти ва хилмахиллиги ҳақида маълумот беринг

29-БИЛЕТ
1. Занг ва вертитсилл замбуруғлари буғдой ва ғўзада қандай касаллик келтириб чиқариши ва қишлоқ хўжалигига қандай зарар келтиришини изоҳлаб тушунтиринг.
2. Эмбрионнинг ривожланиш жараёнида уни ташкил этувчи ҳужайралартартиб билан жойлашуви натижасида ҳомила қаватлари ривожланади. Уларнинг ҳар биридан ўша қават учун хос органлар ривожланади. Қуйидаги жадвалда алоҳида устунларда ҳомила қаватлари берилган. Ҳар бир қават учун хос бўлган органларни мос равишда устунларга жойлаштиринг:
3. Текширишлар натижасида и-РНК таркибида 36 та гуанин, 14 та уратсил, 28 та ситозин ва 22 та аденин борлиги аниқланди. Мазкур и-РНК учун матритса бўлган ДНК таркибидаги нуклеотидлар сонини аниқланг.

3-савол жавоби: Г36 У14 К28 А22

и-РНКда _____|_________|_________|__________|______

унга матритса бўлган ДНК да _____К36_____А14______Г28_______Т22_____

_____|||________||_________|||_________||______
Г36 Т14 К28 А22
Г=36+28=64; К=36+28=64; А=14+22=36; Т=14+22=36.
1-саволга жавоб:
Занг замбуруғи мураккаб тараққиёт даври яъни, ҳар хил споралар ва оралиқ хўжайинга эга бўлиши билан ажралиб туради. Баҳорда занг замбуруғи оралиқ хўжайин ҳисобланган зирк ўсимлигида ривожланишни бошлайди. Кейинчалик буғдой ўсимлигида ҳаётини давом эттиради. Бутун ёз давомида паразит замбуруғ сарғиш-қизил (занг) рангдаги споралар ҳосил қилади. Улар буғдой ўсимлигининг поя ва баргларини зарарлайди. Поя ва барглардаги доғлар споралардаги пигментларга боғлиқ бўлиб, темирдаги занг доғга ўхшаб кетади. Шунинг учун уни занг замбуруғидеб юритилади. Зарарланган ўсимлик бошоқ ҳосил қилмайди ёки донлари пуч бўлиб қолади. Паразит замбуруғлар билан курашиш ҳам анча қийин, чунки
уларнинг енгил споралари шамол ёрдамида тарқалиб катта майдонларни зарарлайди. Занг замбуруғларига қарши курашда энг қулай усул — ушбу замбуруғларга чидамли янги буғдой навларини яратиш ҳисобланади.
Вертитсилл. оқ палак — унинг спора ҳосил қилувчи бандлари ҳалқасимон шохланган. Ушбу замбуруғ турли ўсимликларнинг ўтказувчи тўқималарида паразит ҳолда ҳаёт кечиради. Замбуруғ ўсимликларни ўзига хос «вилт» ёки «вертитсиллёз» деб аталган сўлиш касал лигига чалинтиради. Касалликнинг асосий белгиси, барг ҳужайраларида т а р а н г л и к ҳ о л а т и н и й о Ъ қ о т а д и , у л а р д а дастлаб сарғиш-жигарранг, сўнг ра эса қўнғир доғлар пайдо бўлади, бу унинг барг ларини эрта тўкили шигасабаб бўлади.Марказий осиё шароитида вилт ка сал лиги ғўзанинг офатидир. Вилт ғўза илдизи орқали ўтиб, поянинг ўзагини зарарлайди ва унинг нормал ўсишини бузади. Вилт билан зарарланган ўсимлик кўпинча нобуд бўлади ёки бирор
органи сўлиб чирийди.Касалликка қарши кураш чоралари хўжаликларда алмашлаб экишни тўғри йўлга қўйиш, вилтга чидамли янги ғўза навларини яратиш, ерни чуқур ва сифатли шудгор қилиш, маҳаллий ўғитлар солиш ва бошқалардир.
2-саволга жавоб: