1-amaliy mashg‘ulot

1. MS Excel dastur oynasi 
Windowsda asosan 3 xil oynadan foydalaniladi: 
dastur oynasi
, 
hujjat oynasi
va 
muloqot 
oynasi
. Windows asosida ishlovchi amaliy dasturlar uchun ham xuddi shu interfeys o‘rinli. 
Tushunish oson bo‘lishi uchun ishni MS Excel 2003 dastur oynasi bilan tanishuvdan 
boshlaymiz. 
Odatga ko‘ra
, dastur oynasini bir nechta gorizontal panellarning satrma-satr 
joylashtirilgan to‘plami deb qarash mumkin. 

---

Birinchi satrda
turgan panelda har doim 
hoshiya
aks ettiriladi va bu hoshiyada 
dastur 
nomi
, dasturning 
tizim menyusi
hamda 
dastur
oynasini boshqarish tugmalari
joylashgan bo‘ladi. 
Ikkinchi satr
– 
menyu satri
deb ataladi. Har bir amaliy dasturning o‘z xususiy menyusi 
bor. 
Keyingi bir yoki ikkita (balki ko‘proq) satrda 
instrumentlar paneli
joylashadi. 
Keyingi satr 
hujjat oynasi
ga ajratilgan. 
Oxirgi satr esa 
holat satri
deb ataladi. Holat satri har doim eng oxirgi satr sifatida qoladi. 
Agar birorta satr qo‘shish kerak bo‘lsa, qo‘shiladigan satr holat satridan bitta oldinda joylashadi. 
2. MS Excel hujjat oynasi
MS Excelning hujjat oynasi 
ish kitobi
1
deb yuritiladi. Foydalanuvchi jadvalli ma’lumotlar 
bilan ishni shu hujjat oynasida, ya’ni shu ish kitobida olib boradi. 
MS Excel ishga tushirilganda birinchi bo‘lib ochiladigan ish kitobi avtomatik ravishda 
“Книга1” deb nomlangan bo‘ladi.
Ish kitobi “Varaq” (Лист) lar to‘plamidan iborat bo‘ladi (odatda 3 tagacha: Лист1, 
Лист2, Лист3). 
1
Ing.: Workbook; rus.: Книга 

---

Varaqlar esa yacheykalar to‘plamidan iborat. 
Yacheyka nima? 
Excel varaqlari jadval ko‘rinishida tashkil etilgan bo‘lib, bu jadvalning har bir katagi 
yacheyka
deb ataladi. 
Boshqacha aytganda, yacheyka bu – jadval ustuni hamda satri kesishmasida turgan 
obyektdir. 
MS Excel bilan ishlashda yacheyka manzili juda muhim element hisoblanadi. Yacheyka 
manzili avval ustun nomi, keyin satr nomerining ketma-ket yozilishidan hosil qilinadi, masalan, 
A1 – bu A ustun va 1-satr kesishmasida turgan birinchi yacheykadir. 
Ustun nomi lotin harflari yordamida, satr nomeri esa natural sonlar yordamida beriladi. 
MS Excel 2003 dagi oxirgi ustun (IV) va oxirgi satr (65536) dan IV65536 yacheyka 
manzilini hosil qilish mumkin. 
Bu yerda: 256 ta ustun va 65536 ta satr orqali jami yacheka sonini bilish mumkin: 
256*65536=16 777 216 ta yacheyka mavjud ekan.