1-Amaliy mashg‘ulot umumiy foydalanish telefon tarmoqlarining tuzilish prinsiplari ishdan maqsad: Telefon aloqasi xaqida umumiy tushunchalar, vazifalari, uftt tuzilish prinsiplarini o‘rganish

Shahar telefon tarmoqlarini (ShTT) qurilish prinsiplari. Xizmat ko‘rsatilish territoriyasiga ko‘ra ShTT quyidagicha klassifikatsiyalanadi:

- tumanlashtirilmagan tarmoq;

- uzel tashkil etilmagan tumanlashtirilgan tarmoq;

- kirish uzelli tumanlashtirilgan tarmoq;

- kirish va chiqish uzelli tumanlashtirilgan tarmoq;

- xalqali tarmoq.

Tumanlashtirilmagan shahar telefon tarmog‘i eng sodda tarmoq bo‘lib, bunda tarmoqqa bitta stansiya o‘rnatiladi va hamma abonentlar shu stansiyaga ulangan bo‘ladi.

ShTT dagi abonentlar sonining oshishi bilan tumanlashgan prinsipda tarmoq quriladi. Bunda shahar territoriyasi tumanlarga bo‘linadi va har bir tumanda TATS o‘rnatiladi. Bunda ShTT ikki turda bo‘lishi mumkin: uzel tashkil etilmagan tumanlashtirilgan tarmoq va xabarlar kirish uzelli tumanlashtirilgan tarmoq. Uzel tashkil etilmagan tumanlashtirilgan ShTT da (12.5-rasm) bir nechta ATS lar mavjud bo‘lib ular bir biri bilan aylanma yo‘llarni hisobga olgan holda “har-biri, har-biri” prinsipida ulanadi.

5-rasm. Tumanlashtirilgan uzel tashkil etilmagan ShTT sxemasi

Tumanlashtirilgan tarmoqda TATS lar soni ko‘payganda “xar biri xar biri bilan” prinsipida ulanish iqtisodiy jixatdan samarasiz bo‘ladi. Shuning uchun bunday katta ShTTda TATS lar orasida bevosita bog‘lanish o‘rnatilmasdan, aloqa kirish yoki chiqish uzellari orqali amalga oshiriladi. Buning uchun shahar xududi uzelli tumanlarga bo‘linadi.

Kirish uzelli tarmoq (6-rasm) xajmi 400-500 mingdan va kirish-chiqish uzelli tarmoq (12.7-rasm) xajmi undan ortiq bo‘lishi mumkin.

6-rasm. Kirish uzelli rayonlashtirilgan shahar telefon tarmog‘i strukturasi

Bu erda: ShATS - shaharlararo avtomatik telefon stansiyasi; ShBUL - shaharlararo buyurtmali ulovchi liniya; MS - markaziy stansiya; ShKAU - shaharlararo kirish avtomatik uzeli; KAU - kirish avtomatik uzeli; TATS - tuman avtomatik telefon stansiyasi.

7-rasm. Kirish va chiqish uzelli tumanlashtirilgan tarmoq strukturasi

Bu erda: ShATS - shaharlararo avtomatik telefon stansiyasi; ShBUL - shaharlararo buyurtmali ulovchi liniya; KAU - kirish avtomatik uzeli; ChAU - chiqish avtomatik uzeli; TATS - rayon avtomatik telefon stansiyasi.