1-amaliy mashg‘ulot Mavzu: Xom-ashyo, material va mahsulotlarning asosiy xossalari

a va b komponentlardan tashkil topgan binar, turli jinsli sistemalarning zichligi:
(10)
formuladan aniqlanadi. Bu yerda m_a - aralashma tarkibida a komponentning massaviy ulushi; m_b = 1 - m_a - aralashma tarkibida b komponentning massaviy ulushi; _a va _b - a va b komponentlarning zichliklari, kg/m3.
Agarda, binar, turli jinsli sistema _k bo‘lgan qattiq zarrachalar va _s bo‘lgan suyuq, moddalardan tarkib topgan bo‘lsa, uning zichligi quyidagi formuladan topiladi:


(11)
bu yerda m_k - aralashmadagi zarrachalarning massaviy ulushi.

Istalgan gazning T temperatura va R bosimdagi zichligi ushbu formulada hisoblanadi:

(12)

bu yerda _o = M/22,4 - normal sharoitda (0°C va 760 mm.sim.ust.) gazning zichligi, kg/m³; M - molyar massa, kg; T - temperatura, K.

Gaz aralashmasining zichligi esa quyidagi tenglamadan aniqlanadi:


(13)

bu yerda y₁, y₂, ... - aralashma komponentlarining hajmiy ulushlari; ₁, ₂, ... - komponentlarning tegishli zichliklari, kg/m³.

Sochiluvchan material va mahsulotlar zichligi odatda "to‘kma" zichlik orqali ifodalanib, materialning qattiq zarrachalarining haqiqiy zichligi va ular orasidagi bo‘shliqqa bog‘liqdir:
(14)

bu yerda _t - sochiluvchan materialning “to‘kma” zichligi, kg/m³; _k - qattiq zarrachalarning haqiqiy zichligi, kg/m³;  - qatlam zarrachalari orasidagi bo‘shliq

(15)
bu yerda V - donasimon qatlam hajmi, m³; V_o - qatlamdagi zarrachalar egallagan hajm, m³.
Oddiy sochiluvchan materiallar "to‘kma" qatlamining bo‘sh hajmi odatda  = 0,38-0,42 ga tengdir.
Qattiq meva va meva-rezavorlarning fizik zichligi va "to‘kma" zichliklari orasida quyidagi bog‘liqlik bor:
olma va karam uchun
qolgan xom-ashyolar uchun esa

Chigitning “keltirilgan” zichligi uning momiqligiga bog‘liq bo‘lib, son jihatdan 6501110 kg/m³ oralikda bo‘ladi [4,13].