1-amaliy mashg’ulot. Ma’lumotlar tuzilmalari ustida bajariladigan amallar. Ma’lumotlarning strukturlashganligi va dasturlash texnologiyasi algoritmlarning murakkabligi

Abstrakt ma’lumotlar turi (ADT – Abstract Data Type) - bu ma’lumotlar turlari uchun matematik model, bu yerda ma’lumotlar turi xatti-harakatlari (semantikasi) bilan foydalanuvchi nuqtai nazaridan aniqlanadi, ya’ni mumkin boʻlgan qiymatlar, ushbu ma’lumotlar boʻyicha mumkin boʻlgan amallar turi va ushbu amallarning harakati.
Rasmiy ravishda, ADTni komponentalar roʻyxati bilan belgilanadigan obyektlar toʻplami (bu obyektlarga taalluqli amallar va ularning xususiyatlari) deb ta’riflash mumkin. Ushbu turdagi barcha ichki tuzilish dasturiy ta’minot ishlab chiqaruvchisidan yashirilgan holatda boʻladi - bu abstraksiyaning mohiyati. Abstrakt ma’lumotlar turi, uning qiymatlari boʻyicha ishlash uchun tipning aniq bajarilishidan mustaqil funksiyalar toʻplamini belgilaydi. ADTlarning aniq tatbiq etilishi ma’lumotlar strukturasi deb ataladi.
Dasturlashda abstrakt ma’lumotlar turlari odatda tegishli turdagi amallarni yashiradigan interfeyslar sifatida ifodalanadi. Dasturchilar mavhum ma’lumotlar turlari bilan faqat oʻz interfeyslari orqali ishlaydi, chunki kelajakda dastur oʻzgarishi mumkin. Ushbu yondashuv obyektga yoʻnaltirilgan dasturlashda inkapsulyatsiya tamoyiliga mos keladi. Ushbu texnikaning kuchli tomoni - bu dasturni yashirish. Faqatgina interfeys tashqarida namoyish etilganidan soʻng, ma’lumotlar tuzilishi ushbu interfeysni qoʻllab-quvvatlagan ekan, mavhum ma’lumotlar turining berilgan tuzilishi bilan ishlaydigan barcha dasturlar ishlashni davom ettiradi. Ma’lumotlar tuzilmalarini ishlab chiquvchilar tashqi interfeys va funksiyalar semantikasini oʻzgartirmasdan, algoritmlarni tezligi, ishonchliligi va ishlatilgan xotirasi jihatidan takomillashtirib, tatbiq etishni bosqichma-bosqich takomillashtirishga harakat qilishadi.
Ma’lumotlarning abstrakt turlari dasturiy mahsulotlarning modulliligiga erishishga va alohida modulning bir-birining oʻrnini bosadigan bir nechta muqobil dasturlariga ega boʻlishga imkon beradi.
Tez-tez muammolarni hal qilish yoki dasturlarni optimallashtirish uchun ishlatiladigan ma’lumotlar strukturasini tahlil qilamiz.