1-amaliy mashg’ulot. Axborotlarni kodlash usullari. Kodlarni turlari

Kodlashjadvallari	O’nliksanoqsistemasi
O’noltiliksanoqsistemasi
ASCII
KOI8
CP1251
Mac
ISO

ISO kodlash jadvali

Topshiriq – 2.
O’noltiliksanoqsistemasidaberilganquyidagimatnlarni ASCII kodlashjadvalivamuhandisklikkalkulyatoriyordamidadekodlang:

O’noltiliksanoqsistemasi	O’nliksanoqsistemasi	So’z
54 6F 72 6E 61 64 6F
49 20 6C6F 76 65 20 79 6F 75
32 2A 78 2B 79 3D 30

Masalan, o’noltiliksanoqsistemasidaberilgan 4B 69 74 6F 62₍₁₆₎soniASCIIkodlashjadvaliorqalidekodlashnatijasida “Kitob” so’zihosilbo’ladi. O’noltiliksanoqsistemasidaberilgan 4B 69 74 6F 62₍₁₆₎sonio’nliksanoqsistemasida gao’tadi.

Topshiriq – 3.
“Kodlashtirish” so’zinibeshhilusuldakodlang.Buninguchun:

1. 
   Hieroglyph matnmuharririniishgatushiring. (Pusk – Vseprogrammi – Hieroglyph 3.7)
   

2. 
   Dasturoynasigaquyidagimatnnikiriting: «Windows CP1251 kodlashtirish».
   

Eslatma: berilganmatndagi “kodlashtirish” so’zikirillalifbisidakiritilsin.

MatnWIN(CP1251) kodlashusulidaaksetadi.

3. 
   Matnni 5 martanushalang.
   

4. 
   1-qatordagi matnnibelgilangva Convert – Change Encoding – To DOS-866 buyruqlarinitanlang.
   

Natija:

5. 
   «Windows CP1251 kodlashtirish» jumlasininavbatma-navbatbelgilab DOS, KOI8-R, Mac va ISO kodlashusullaridakodlangvamatndagi “CP1251”nikodlashtirishgamos nom bilanalmashtiring.
   
6. 
   Natijada 5 hilturdakodlashtirilganmatnniko’rishmumkin.
   

II. GRAFIK AXBOROTLARNI KODLASH
Tasviryokirasmlar.Masalan, oʽzingizning (oq-qorayokirangli) rasmingiztasvirlima’lumotgakiradi.Tasvirlima’lumotlargaXindistonxaritasi, barmoqizlari, 1.3–rasmdagikabiturlichizmalar, rentgennurlariorqalihosilqilingantasvirlarnimisolqilishimizmumkin.Bu tasvirlarningumumiyxususiyati – barchasiningikkioʽlchovliobektligidadir.Ushbukitobdarasmvatasviratamalarisinonimsifatidaishlatilgan.²


Topshiriq – 1.
Adobe Photoshop dasturiniyuklangvaranglarpalitrasiniishgatushiring. Ranglarpalitrasigaquyidagijadvaldagikodlarnikiritingvaungamosrangnianiqlab, jadvalga rang nominiyozing.

Rang kodi	Rang	Rang kodi	Rang
000000		FF00FF
FF0000		00FFFF
00FF00		FFFFFF
0000FF		F0F0F0

Topshiriq – 2.
Quyidagijadvaldaberilgantasvirniikkiliksanoqsisitemasidaifodalangvahosilbo’lgansonni 16 liksanoqsisitemasigao’tkazing. Buninguchun:

1. 
   Tasvirniikkiliksanoqsisitemasidaifodalashuchunoq rang turgankatakchaga0,qora rang turgankatakchaga 1 yoziladi.
   
2. 
   Avvalgitopshiriqdabajarilgandekkalkulyatordanfoydalanibikkiliksanoqsisitemasidagisonnio’noltiliksanoqsisitemasidagikodgao’tkazing
   

Tasvir											Tasvirningikkiliksanoqsisitemasidagikodi	Tasvirningo’noltiliksanoqsisitemasidagikodi
	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1											0000110000	30
2											0001111000	78
3											0011111100	FC
4											0111111110	1FE
5											1111111111	3FF
6											0110000110	186
7											0110000110	186
8											0110000110	186
9											0110000110	186
10											01111111110	1FE

MUSTAQIL BAJARISH UCHUN TOPSHIRIQLAR

1. 
   “2016 yil “Sog’lomonava bola yili”” jumlasiniturliusullaryordamidakodlang.
   
2. 
   Quyidaturlikodlashusullariorqalikodlashtirilganso’zni toping.
   

1. 
   - ASCII
   
2. 
   - Morze
   
3. 
   - Brayl
   
4. 
   - “Dengizsignali”
   

3. 
   Ismingizniyuqoridakeltirilganbeshtakodlashjadvallarigaasosano’noltiliksanoqsistemasidaifodalang.
   
4. 
   Ushbitasvirniikkiliksanoqsisitemasidaifodalangvahosilbo’lgansonni 8 liksanoqsisitemasigao’tkazing.
   
5. 
   Ushbitasvirniikkiliksanoqsisitemasidaifodalangvahosilbo’lgansonni 10 liksanoqsisitemasigao’tkazing.
   
6. 
   Ushbitasvirniikkiliksanoqsisitemasidaifodalangvahosilbo’lgansonni 16 liksanoqsisitemasigao’tkazing.
   
7. 
   Ushbitasvirniikkiliksanoqsisitemasidaifodalangvahosilbo’lgansonni 16 liksanoqsisitemasigao’tkazing.
   

1Проф. Н.В.Макаровой, В.Б.Волков. Информатика. - М.: 2011 г.(6-с)

2Проф. Н.В.Макаровой, В.Б.Волков. Информатика. - М.: 2011 г.(7-с)