1-Amaliy mashg‘ulot Avtotransport vositalarining yonilg‘i moylarini ifloslanishini o‘rganish Ishdan maqsad

5.1-rasm. Detallarni cho‘ktirish usulida qayta tiklash sxemasi



5.2-rasmda shatunning yuqori kallagi­dagi bronza vtulkani cho‘ktirish sxemasi.
Detallarni bosim ostida ta’mirlashda deformatsiyalanadigan detalning hajmi o‘z­gar­maydi, ammo uning shakli hamda detal tay­yor­langan metallning strukturasi va me­xa­nik xos­sa­si o‘zgaradi. Bunday xodisa ch’k­tirish deyi­ladi (6.1-rasm). Undan ko‘ri­nib turibdiki, V detallarga bosim ostida ishlov be­rish­ning quyidagi turlari mavjud: cho‘ktirish, botirish, kengaytirish, toraytirish, nakat­ka­lash va to‘g‘­ri­lash. Detalni cho‘ktirish va botirish usu­lida ta’mirlarda detalning uzun­li­gi­ni hisobiga uning tashqi diametrini kat­ta­lashtirish jarayoni detallarni cho‘k­tirish sxemasida ta’sir etuvchi P, kuchning ishi, detalning deformatsiya­la­nish yo‘nalishi bilan mos tushmaydi. Bu detallarni cho‘k­tirishga xos bo‘lgan xususiyatdir.

Uni / va 2 tiqimlar yordamida detaldan chiqa­rib olmasdan cho‘ktirish mumkin. Uzunligining qis­qari­shi hisobiga vtulkantng ichki diametri ki­chik­la­sha­di: Vtul­kaga razvyortka bilan ishlov berilgandan so‘ng, u yana ishlatish uchun yaroqli holga keladi.

Vtulka uzunligining qisqarishi natijasida porshen barmog‘idan vtul­kaga uzatiladigan nisbiy bosim ortadi, ammo bu bosimning ko‘payishi detal­ning keyingi ishiga deyarli ta’sir qilmaydi. Bunday usul bilan vtulkani bir marotaba ta’mirlash mumkin.