№1 Amaliy mashg’lot mavzusi

Davosi: dastlabki davrda sovuq kompresslar, muz, bog’lam, qolaversa gipsli bog’lamlar qo’yiladi. Og’ir hollarda jarroxlik operatsiyasi o’tkaziladi.
Cho’zilish. Cho’zilish sabablari va klinik belgilari lat yeyish va uzilishga juda o’xshab ketadi.
Davosi: tinchlik, bog’lam qo’yish, immoblizatsiya, uchinchi haftaga borib harakat mashqlari va davolash fizkul'turasi qo’llaniladi.
Chayqalish. Asosan bosh miya chayqalishi chayqalishlar orasidagi eng ommabop ko’rinish bo’lib, muhim funksional va morfologik o’zgarishlarga olib keladi. Shuningdek, qon tomir, nerv, ichki organlarning qisilishlari ham mavjuddir. Sabablari: Qattiq shikastlanganda (urilganda, yig’ilganda), uzoq vaqt vibratsiya beruvchi apparat (elektroperfarator, og’ir avtomobil' rulini boshqarish) bilan ishlaganda yuzaga keladi. Belgilari: boshda bo’lsa qisqa vaqtga hushdan ketish, (retrogradnaya amneziya), agar ko’krakda bo’lsa, o’sha sohada qattiq og’riq, elektr apparati yoki rul' ta'sirida bo’lsa, qo’llarining qaltirashi kuzatiladi. Davosi: tinchlik, ta'sir etuvchi omilni bartaraf qilish, simptomatik va umumiy hamda jarroxlik muolajasini o’tkazish kabi davo usullaridan foydalaniladi.
Suyaklar chiqishi. Chiqish deb bo’g’im yuzalarining siljib, uzoq vaqt davomida nofiziologik bir-biriga nisbatan noto’g’ri turib kelishiga aytiladi. Siljish natijasida bo’g’im yuzalari bir-biriga tegmay qolsa: to’la chiqish, qisman tegib tursa, to’la olmagan chiqish deyiladi. 50%dan ortiqroq chiqish yelka bo’g’imida uchraydi, keyin tirsak, son, tizza chiqishlari va eng kam uchraydigan panjalar chiqishidir.
Chiqishlar ichida tug’ma chiqish, ya'ni bola hayotining ona qornidagi davrida yuz beradi. Orttirilgan chiqish travma natijasida ro’y beradi, shuningdek, patalogik chiqish kasalliklari natijasida (tuberkulyoz, osteomielit, o’sma) yuzaga keladi. Klinik belgilari: bo’g’im sohasida kuchli og’riq, ayniqsa, harakat qilayotganda qisman yoki butunlay harakat qilolmaslik. Harakat qilishga o’rinib ko’ringanda og’riqning oshishi, qo’l va oyoq bo’lsa bo’g’imlarning kichrayib qolishi kuzatiladi (asimmitriya). Tashxisi rentgenografiya yordamida qo’yiladi. Davosi: chiqqan suyakni solish bo’lib u malakali yordamga muqtojdir, chunki uni o’zboshimcha davolash, bilib-bilmay urinib ko’rish yaramaydi. Agar bo’g’imdan suyaklar siljiganiga shubha tug’ilsa, muolajani tezda bajarish kerak, 3-5 kundan keyin joyiga solish qiyin bo’ladi. Yelka suyagini Matt, Gippogkrat, Koxxer, Janilidze usulida solish, son suyagini Janilidze usulida, jag’ni Gippokrat usulida solish va chiqqan suyaklarni kechikkan bo’lsa, jarroxlik usulida solish kabi davolash turlari mavjud.