1-Amaliy ishi Mavzu: Tog’ jinslarini hosil qiluvchi mineral namunalarini ko’zdan kechirish. Maqsad

Minerallar qattiqligi-bu minerallar xom-ashyosining mexanik ta'siriga qarshilik ko'rsatishi, yeyilishiga moyillik darajasi bilan belgilanadi. Shuning uchun talabalar avvalam bor (namunaviy) etalon minerallar bilan, ya'ni Moos qattiqlik tabaqalari jadvali bilan tanishib chiqishlari kerak.(l-jadval).

Yarqiroqlik-minerallarning sirtki qismlari (kristall sirtlari) bilan yorug’lik nurlarini qaytarish xususiyatidir.

Yahlitlik-Minerallaming ma'lum yo'nalishlar bo'yicha tekis, silliq va yarqiroq sirtlar hosil qilib bo'linishi xususiyatidir.

Barcha minerallarni asosan: nodir, aksessor, kam tarqalgan va jins hosil qiluvchi minerallarga bo’linadi.

Foydali minerallar-jinslari asosini tashkil etadi. Shuning uchun talabalar ularning kimioviy tarkibi, tuzilishi va xossalari bilan tanishishi kerak.

Minerallarda kristallik tuzilishini ta’riflovchi kation va anion komplekslarni aniqlash muhimdir.

Mineral kavs bilan farqlanadi. Masalan: Siderit Fe[CO₃]. Barit Ba[SO₄] va boshqalar.

Shuni nazarda tutish kerakki minerallarning emperik formulalari uning ichki tuzilishi xususiyatlarini ko’rsata olmaydi va hozirgi paytda minerologiyada uning tuzilishi formulalarigacha o’zgartirilgan. Masalan: muskovit minerallarning emperik formulasi HsKAl₃Si₃O₁₂ tuzilish formulasi KA₃[Al₃Si₃O₁₂](JN.F)2 oxirgi element muskovit tuzilishdagi murakkab anion kompleksi borligi va undagi suv H₂Oko'rinishida emasligini ko’rsatadi. Suv gidrooksid (OH) ko’rinishida va bu gidrooksid F ga almashtirish mumkin. Kovelin minerallarning formulasi Сu₂S korinishida bo'ladi. Lekin kovelinda ikki xil oltingugurt ionlari bor-yakka [S₂]va birikkan [S] holda va ikki xil mis ionlari Cu⁺ va Cu₂⁺bor. Shuning uchun kavellin formulasi CuS*CuS₂.

Topshiriq - labaratoriyada mavjud bo'lgan 100 ga yaqin minerallar bilan tanishib chiqib, ularni Moos qattiqlik talablariga asoslanib, quyidagi tartibda: mineral nomi, rangi, yarqiroqligi bo'yicha ta'riflab berish.

Buning uchun:

l.Ish daftari;

2.Qalam, ruchka, chjizg'ich;

3.Minerallar ro'yhat jadvali zarur bo'ladi.

Minerallarga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo'lish lozim.