1-амалий машғулот. Амалий машғулот режаси

3. Мавзунинг долзарблиги ва заруратини асослаш:
Ҳозирги кунда, иқлим ўзгариши, аниқроғи, илиши оқибатида жаҳонда сув ресурслари тақчиллиги йилдан-йилга ортиб бормоқда. Бу борада БМТнинг сув ресурсларининг ҳолати ҳақидаги докладида қайд этилганидек, «Дунё миқёсида демографик ўсиш, иқтисодий ривожланиш ва сув ресурсларига бўлган талаб моделларининг ўзгариши натижасида охирги юз йилда бутунжаҳон бўйича сувдан фойдаланиш олти баробарга ортиб, ҳозирги кунда ўсиш суръати йилига тахминан 1 фоизни ташкил этмоқда»¹. Табиийки, бундай салбий ҳолат сув ресурсларидан самарали фойдаланишда тиғиз вазиятларни вужудга келтиради ва мазкур гидрологик жараённи иқлимий омилларга боғлиқ ҳолда чуқурроқ ўрганишни тақозо этади. Йилнинг сувлилик даражасини ўзгаришида нафақат атмосфера ёғинларининг миқдори, балки унинг тури ҳам муҳим аҳамият касб этади. Йил давомида дарё ҳавзасига тушган қаттиқ (қор) турдаги атмосфера ёғинлари улушининг камайиши дарёда шу йилда сув кам бўлишидан дарак беради. Дарёлар оқими билан атмосфера ёғинлари орасидаги боғланишларни тузишда атмосфера ёғинларни турларга ажратилиши боғланишлар зичлигини ифодаловчи корреляция коэффиценти қийматини ортишига олиб келади. Тадқиқот давомида бажарилган ҳисоблашлар, хусусан, дарё оқими билан турларга ажратилган атмосфера ёғинлари орасида кўп ҳадли боғланишлар ва улар учун тузилган регрессия тенгламаларидан тоғ дарёлари оқимини узоқ муддатли прогнозлашда фойдаланиш мумкин бўлади.
4. Мавзунинг ўрганилганлик даражасини ёритиш:
Бугунгт кунда тоғ дарёлари сувлилик даражасини ўзгаришига атмосфера ёғинлари турларининг таъсирини статистик баҳолаш бўйича бир неча илмий ходимлар жумладан: Турғунов Д.М. Гулмирзаева Б.А. лар бир қатор ишлар олиб борилмоқда.

5. Мавзунинг мақсадини аниқлаш:
Мазкур ишнинг асосий мақсади тоғ дарёлари сувлилик даражасини ўзгаришига атмосфера ёғинлари турларининг таъсирини статистик баҳолаш ҳамда дарёлар вегетация даври оқимини узоқ муддатли прогнозлашнинг янги услубини яратишдан иборат.