1-Амалий иш Мавзу: Тоғ жинсларини қазиб олиш корхонаси ишлаб чиқариш қувватини аниқлаш. Ишдан мақсад

1-Амалий иш
Мавзу: Тоғ жинсларини қазиб олиш корхонаси ишлаб чиқариш қувватини аниқлаш.
Ишдан мақсад: Тоғ жинсларини қазиб олиш корхонасининг вақт фонди ва ишлаб чиқариш қувватини хисоблаш.


Назарий қисм
Ишлаб чиқариш базаси – иншоотлар, машиналар ва жихозлар мажмуи бўлиб, йўл қурилиши учун зарур бўлган материалларни қазиб чиқариш, ярим махсулотлар, буюм ва деталларни тайёрлашни таъминлайди. Ишлаб чиқариш корхоналарига омборлар, рельс бўйи базалар, темир йўл ва бошқа қатнов йўллари, дастлабки махсулотни тайёрлаш учун қурилмаларлар комплекси – асфальтбетон ва цементбетон заводлари, эмульсия базалари, ишчилар яшаши ва хизмат қилиши учун бинолар ва хоналар (ошхона, гардероб, ётоқхона ва бошқалар) киради. Корхоналар қувватига, бир жойда ишлаш муддатига қараб доимий (стационар), ярим стационар (бузиб қуриладиган) ва кўчма турларга бўлинади. Йўлларни тезкорлик усули билан қуришда кўчма корхоналарнинг алоҳида ўрни бор. Бундай корхоналарнинг ҳамма ёки аксар агрегатлари ва машиналари пневматик ғилдираклар устига ўрнатилади. Шунингдек, тез бузиб қуриладиган омборлар ҳам корхонани қурилаётган йўлнинг бир участкасидан бошқасига кўчириш ва йўл қурилиш оқимига қўшилиб кетиш имконини беради. Машинасозликдаги технологик жараёнларнинг мураккаблигига ва имкониятларига қараб, корхоналар автоматлашган, роботлашган, берилган дастур бўйича ишлайдиган бўлиши мумкин. Корхонада кўплаб машиналар, жумладан автоматлашган машиналарнинг бўлиши, уларга техник хизмат кўрсатиш, таъмирлаш, созлаш ишларини тегишлича ташкил этишни тақозо этади. Корхона ишининг самарадорлигига махсус юк ортиш-тушириш жиҳозлари бўлган омбор хўжалигининг аҳамияти бор. Моддий-техник базани янада ривожлантиришни автомобил йўллари, бинолар, кўприклар ва бошқа иншоотларнинг ишончлилигини оширади, айни вақтда, қурилишнинг материал сиғими ва нархини, автомобиль йўлини эксплуатацияга топшириш муддатини қисқартиради.
Корхонанинг қувватини аниқлаш.
Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати қазиб олиб, қайта ишлаш имкони бўлган максимал материал ҳажми, берилган сифатдаги ярим маҳсулотлар, қоришмалар ва буюмлар миқдори билан ўлчанади. Уларни берилган вақт давомидаги ишлаш шароитлари, ишлаб чиқариш воситаларидан тўлиқ фойдаланиш, оқилона иш режими, самарали технология ва ташкиллаш, илғор тажрибаларни қўллаш, хавфсизлик техникаси шартларини бажариш шартлари асосида аниқлаш лозим. Корхона ёки цехнинг ишлаб чиқариш қувватини аниқлашда уч хил вақт фонди ишлатилади: календар (максимал), режимли (номинал), режавий (ҳисобий).
Календар вақт фонди-ҳисобий даврдаги (йил, чорак, ой) календар кунлар сони; режимли вақт фонди-муайян календар даврида,корхонанинг иш режимидан келиб чиққан ҳолда,ускунанинг ишлаш мумкин бўлган вақти давомийлиги:

Т_р.ф = Т_к.ф – (Т_дам + Т_б + Т_и), (1.1)

Бу ерда Т_дам Т_б Т_и -дам олиш ва байрам кунлари,иқлим шароитларига қараб ишланмайдиган кунлари сони (баъзи корхоналар учун)
Режавий (ҳисобий) вақт фонди:

Т_р.в = (Т_р.ф – Т_ж.т)(100 – Т_қ.т)/100, (1.2)

Бу ерда Т_р.в - режимли вақт фонди; Т_ж.т , Т_қ.т - капитал ва жорий(%) таъмирлар давомийлиги.

Қувватни аниқлашда ёрдамчи цехлар имконияти қуввати ҳам ҳисобга олинади.
Корхонанинг самарадорлигини аниқлашда ишчи қурилмаларнинг қуввати ва вақт фондидан фойдаланилади. Корхонанинг иш режими асосий қурилманинг иш вақти фондига боғлиқ. Корхонанинг вақт фонди календар, номинал ва ҳисобий бўлиши мумкин.
Календар вақт фондининг йиллик вақт фонди:
Ф_к=24*365=8760 соат
Номинал вақт фондида иш сменаси ва иш кунлари ҳисобланади. Йилдаги номинал вақт фонди:
Ф_н=(365-(Т_д+Т_б))*К_см*Т_см-Т_пр

Бу ерда:
Т_д-дам олиш кунлари;

Т_б-байрам кунлари;
К_см-суткадаги сменалар сони;
Т_см-смена давомийлиги;
Т_пр-байрам олди соатлар сони; (2 соат)