1 АҲадкул холмуҳаммад ўҒли савдогарлар устози ёхуд ҳАҚИҚий омад

Бизнинг имомлар ҳам берган қўл олган қўлдан афзал эканини, 
закот берадиган бойлар кўпайиши кераклигини жумъаларда 
эслатса. Бойлар кўпайса, тадбиркорлар бойиса, халқ бой бўлади. 
Йўллар, шаҳарлар обод бўлади. Муҳтожлар қийналмайди. 
Ишсизлар иш билан таъминланади. Одамларни қўрқитмасдан 
бой бўлишга, молиявий мустақилликка, пулдор бўлиб, жаннатга 
олиб борадиган садақаларни қилишга тарғиб қилиш керак. 
Шунда қиёматгача мусулмонларнинг қўли баланд бўлади. Бу - 
адолат бўлади дегани. Мен жумъадан кейин имомга хатосини 
айтдим. Узр сўради. Бошқа қайтармаса керак хатосини, лекин 
калта ўйлаб, одамларни ишбилармонлик, бадавлатликдан қайта-
радиганлар чиқяпти. Бу яхши эмасда. Қара ҳадисларга қанча 
сохталари қўшилиб кетди. Росулуллоҳ алайҳиссаломнинг тижо-
рий сирларига мингта ёлғон қўшиляпти. Мен ҳам китобларим 
атай йўқотиб юборилишидан ва авлодларим тижорий илм-
лардан бебаҳра қолишидан қаттиқ хавотирдаман. 
– Хавотиринг ўринли, – дедим унга тикилиб. – Аммо китоб 
ёзишдан тўхтамаслигинг керак. Юзлаб китобларингдан биттагинаси 
етиб борса ҳам катта хазина бўлади келажак учун. Душманлар, 

---

44
кўролмаслар ҳар доим топилган. Асарларинг етиб боради Худо 
хоҳласа, аммо менда бошқа ўй бор. Эсингдами, шом тарафга бор-
ганимизда султон кутубхонасидаги қўлёзмалардан фойдаланишга 
рухсат йўқ эди. Гўёки улар асрамоқчи эмиш. Китоб ўқиб турилса, 
варақлаб турилса, яхши сақланади. Султон китобни асрамоқчи 
эмас, йўқотмоқчи аслида. Менинг хавотирим келажакда золим 
шоҳлар устозимиз Абу Ҳанифа хазратлари, ундан олдингилар, сен 
ва сен каби фидоийларнинг асарларини сақлаш баҳонасида қўлёзма-
лар сақланадиган жойга тўплаб йўқотиб юбормасайди. Ҳозирдан 
асарларни халқдан яшириш бошланган пайт. Ҳадисларга ҳужум 
қилиняпти. Ишқилиб келажак авлодимизга Аллоҳ инсоф берсин.
– Шуни мен ҳам ўйлагандим, – деди Абдуллоҳ жиддий. – Авлодла-
римизни агар инсофли шоҳлар бошқармаса, динларини унутсалар, 
ўзлари ва қариндошларини таъминотларини қилолмасалар, ишчи 
ўрин яратишга тиришмасалар, бошларига кўп кўргуликлар ёғилади. 
Худо асрасин уларни, аммо ислом дини ҳамиша ғалаба қозонади. 
Шу умид билан китоб ёзавераман. Авлодларим барибир асарларимни 
излаб топади. Агар дин уламоси асарларимни яшириб, ёки ўзгар-
тириб юбормаса, асрлар оша китобларим одамларга эзгулик 
улашади...