1.2 Savod o’rgatish davrida imloga o’rgatishdaijodiy ishlar.
Fonematik eshitish imloviy malakani hosil qilishning muhim shartidir. Shu bois savod o'rgatish davrida eshitish idrokini o'stirish uchun ham maxsus xilma-xil mashqlar o'tkazib borish maqsadga muvofiqdir.
Yozuv jarayonida o'quvchilar ruchkani to 'g 'ri ushlashni, daftarni to 'g 'ri qo'yishni, harfni yozishda yozuv chiziqlari, ular bo'ylab q o 'ln i harakatlantirishni esda saqlashi, harfni harfga qanday ulash, qatorga sig'ish-sig'masligini mo'ljallashi lozim. Bu jarayon o'quvchini aqliy va jism onan charchatadi, ayniqsa, ularning barm oq va yelka muskullari charchaydi. Shuning uchun ham darsda ikki-uch marta daqiqali jismoniy mashqlar o'tkazilishi maqsadga muvofiqdir.
Yozuv jarayonida o'quvchi aichkani qog'oz ustida sekin, ishonchsizlik bilan qimirlatadi, bir harfni yozib to 'xtaydi va na’muna bilan solishtiradi, ba’zan chiziqdan chiqib ketadi, noto 'g 'rilarin i bo'yab, to 'g 'rilaydi. Bunda u o 'qituvchiga har daqiqada murojaat qiladi, uning qo'li va boshi yozishda birgalikda harakat qiladi. Yozuv jarayoni o'quvchilam ing ongli harakat qilishlarini ham talab etadi. Shu sababli o'qituvchi yozuv jarayoniga sabr-qanoat bilan katta e ’tibor qaratishi juda muhim. Yozuvning chiroyli va imloviy jih atd an to 'g 'ri bo'lishi savodxonlikning yuksak belgisidir.
Savod o'rgatishning birinchi oylaridayoq bolalar Omon, Tolib, Lola, N aim akabi ju d a ko 'p ism lam i o 'qiydilar va k ishilarning ismlari bosh h a rf bilan yozilishini amaliy
o 'zlash tira boradilar. Bu bilan ular keyinroq o'rganiladigan kishilarning ismi bosh harflar bilan yozilishiga d o ir imlo qoidasini o'zlash tirish g a tayyorlanadilar.
Savod o'rgatish davrida o'quvchilar quyidagilarni amaliy tarzda o'rganadilar:
a) talaffuzi va yozilishida farq qilmaydigan so'zlarda tovush bilan harfning mosligini;
b) so'zlarni alohida yozishni, y a’ni yozuv vositasida so'zni m a’no birligi sifatida ajratishni;
d) so'zning satrga sig'may qolgan qismini keyingi qatorga bo'g'inlab ko'chirib yozishni (bunda b o 'g 'in hosil qilgan bir unli harfni qatorga ko'chirib yozib bo'lmasligini);
e) gap boshida, shuningdek, kishilar ismida, hayvonlarga qo'yilgan nom larda bosh harfning ishlatilishini. Savod o'rgatish davrida o'quvchilarda o 'z-o 'zin i tekshirishga oid malaka shakllantiriladi: ular yozganlarini namuna bilan solishtiradilar, yo'l qo'ygan xatolarini topadilar, ularni izohlashga o'rganadilar. Shu davrdanoq ko'chirib yozish, diktant va ijodiy yozuv (insho)lardan foydalaniladi.
G ap va so'zlarni yozishdan oldingi tayyorgarlik ishlari, muntazam o'tkazib boriladigan o 'z-o 'zin i tekshirish mashqlari, o'qilgan matnning imlosini kuzatish o ‘quvchi!arda yuqori savodxonlik garovi b o ‘lgan orfografik ziyraklikni asta-sekin shakllantira boradi, ulam i yuqori sinflarda o'rganiladigan imlo qoidalarini puxta o'zlashtirishga tayyorlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |