1. 4-ma’ruza. Osi etalon modeli. Reja: osi pog‟onasining tarixi

---

59 
1.4-ma’ruza. OSI etalon modeli. 
Reja: 
1.
OSI
 
pog‟onasining tarixi,
 
pog‟onalari, ularning vazifasi, asosiy protokollari 
2.
Pog‟onalarning o‟zaro bog‟lanishi va xizmatlari. 
Kalit so’zlar:
ochiq tizim (open system), OSI, tarmoq (network), kompyuter 
(computer), standart (standard), telekommunikatsiya (telecommunication), pog’ona 
(layer), kommutatsiya (switching), fizik pog’ona (physical layer), kanal pog’onasi 
(data link layer), tarmoq pog’onasi (network layer), transport pog’onasi (transport 
layer), seans pog’onasi (session layer), taqdim etish pog’onasi (presentation layer), 
operatsion tizim (operating system), protokol (protocol), protokollar steki (protocol 
stacks), foydalanuvchi (user), amaliy dasturiy interfeys (Application Program 
Interface), API, TCP, IP, FTP, sarlavha (header), xabar (message), kadr (frame), 
paket (packet), segment, interfeys (interface), PDU, aloqa kanali (link), qurilma 
(device), topologiya (topology), Ethernet, FDDI, Token Ring, global tarmoq (wide 
area network), lokal tarmoq (local area network), uzatish (send), qabul qilish 
(receive), MAC, ko’prik (bridge), kommutator (switch), marshrutizator (router), 
tarmoq adapter (network adapter). 
1. OSI pog’onasining tarixi, pog’onalari, ularning vazifasi,
asosiy protokollari 
OSI modeli pog’onasining tarixi
. Ochiq tizimlarning o‟zaro ishlash prinsipi 
elementlar tizimi ko‟rinishida tarmoqning bo‟lishni ko‟zda tutadi, har bir elementlar 
qat‟iy o‟rnatilgan vazifani (funksiyani) bajaradi, barcha elementlar esa, birgalikda 
tarmoq kompyuterlarini o‟zaro ishlashning umumiy masalasini yechadi.
Kompyuter 
tarmoqlarining 
yaratuvchilar 
va 
foydalanuvchilar 
ishini 
osonlashtirish uchun telekommunikasiya va standartlar bo‟yicha xalqaro tashkilotlar 
80-nchi yillarda umumiy qabul qilingan ochiq tizimlarning o‟zaro ishlash modelini 
yaratdi (Open System Interconnecyion, OSI). Bungacha ko‟plab mavjud bo‟lgan 
kommunikasion protokollar steklari OSI modelini yaratishga asos bo‟lib xizmat 
qildi, ularning kamchiliklari hisobga olindi va barcha tarmoqlar uchun umumiy 
yagona protokollar steki ishlab chiqildi. OSI modeli paketli kommutasiyali 
tarmoqlarda tizimlarni o‟zaro ishlash pog‟onalarini aniqlaydi, yagona qoidaga 
iyerarxik o‟zaro ishlash pog‟onalaridan iborat va har bir pog‟ona bajarishi kerak 
bo‟lgan vazifalarni tushuntiradi.