1-2-mavzular

Case studies

Dasturiy injiniring tushunchalarini tasvirlash uchun misol sifatida to'rt xil turdagi tizimlardan foydalanamiz. Dasturiy injiniring amaliyoti ishlab chiqarilayotgan tizimlar turiga bog'liq. Shuning uchun xavfsizlik va ishonchlilik, tizimni modellashtirish, qayta foydalanish kabi tushunchalarni muhokama qilishda mos misolni tanlaymiz.
Amaliy tadqiqotlar sifatida foydalanadigan tizim turlari:

1. 
   Biriktirilgan tizim. Bu dasturiy ta'minot bironbir apparat qurilmalarini boshqaradigan va o'sha qurilmaga o'rnatilgan tizim hisoblanadi. Biriktirilgan tizimlardagi muammolar odatda jismoniy o'lcham, sezgirlik va quvvatni boshqarish va hokazolarni o'z ichiga oladi. Biriktirilgan tizim misoli sifatida diabetga chalingan insonlarga insulin pompasini boshqarish uchun dasturiy ta'minot tizimini ko’ramiz.
   
2. 
   Axborot tizimi. Ushbu turdagi tizimning asosiy maqsadi ma'lumotlar bazasini boshqarish va ulardan foydalanishni ta'minlashdir. Axborot tizimlaridagi muammolar xavfsizlik, foydalanish qulayligi, maxfiylik va ma'lumotlar yaxlitligini saqlashni o'z ichiga oladi. Axborot tizimiga misol sifatida tibbiy hujjatlar tizimini ko’ramiz.
   
3. 
   Sensorga asoslangan ma'lumotlarni yig'ish tizimi. Bu tizimning asosiy maqsadi sensorlar orqali ma'lumotlarni yig'ish va bu ma'lumotlarni qayta ishlovchi tizim hisoblanadi. Bunday tizimlarning asosiy talablari - noqulay ekologik sharoitlarda ham ishonchlilik va barqarorlik bilan ma’lumotlarni olishidir. Misol sifatida cho'l ob-havo stantsiyasini ko’ramiz.
   
4. 
   Qo'llab-quvvatlash muhiti. Bu har qanday faoliyat turini qo'llab-quvvatlash uchun foydalaniladigan dasturiy vositalarning integratsiyalashgan to'plamidir. Eclipse (Vogel 2012) kabi dasturlash muhitlari eng tanish muhit turi sifatida olish mumkin. Misol sifatida oʻquvchilarning maktablarda oʻqishini qoʻllab-quvvatlash uchun foydalaniladigan raqamli oʻquv muhitini ko’rib o’tamiz.
   

ERP tizimlari
ERP so'z qisqartmasi inglizcha Enterprise Resource Planning System so'zlarining bosh harfidan olingan bo'lib, "korxona resurslarini rejalashtirish tizimi" degan ma'noni bildiradi. Deylik bir korxona qandaydir mahsulot ishlab chiqaradi. Ushbu mahsulotni ishlab chiqarishda korxona ichidagi bir qancha bo'limlar, sexlar va boshqa korxonani tashkil etivchi qismlarini ishtirokini talab qiladi. Ya'ni korxona bo'limlarining funksiyalari va boshqa imkoniyatlarini qandaydir kompyuter tizimida shakllantirish zarurati tug'iladi. Aynan shu tizim orqali korxonadagi haqiqiy vaziyatni kuzatish va boshqarish mumkin. Masalan, omborxonada qandaydir hom-ashyoda kam miqdorda qolgan, va agar yana huddi shunday hom-ashyo keltirilmasa, korxona ma'lum muddatdan so'ng ishlashdan, mahsulot ishlab chiqarishdan to'xtab qoladi. Bu esa korxona uchun juda katta moddiy ziyon keltirib chiqarishi mumkin. Aynan shunday holatlarda ERP tizimlar yordamga keladi. Ushbu tizimga korxonaning har bitta bo'limi ulanadi va bu tizim yordamida korxona bo'limlari o'rtasida doimiy ma'lumot almashinuvi jarayoni sodir bo'ladi.
Ko'p hollarda ERP tizimlarni ma'lum bir vazifani bajaruvchi boshqa dasturiy ta'minot vositalari bilan almashtirib qo'yishadi. Masalan, ERP tizimlarni CRM(Customer Relationship Management) tizimi bilan yoki ERP tizimlarni buxgalteriya va soliq dasturlari bilan bir xil dastur deb hisoblashadi. ERP tizimlarning asosiy boshqa tizimlardan asosiy farqi, ERP tizimlar korxona resurslarini biron-bir qismini emas, balki uning barchasini boshqarish uchun mo'ljallangan. Ya'ni quyidagicha sanab chiqish mumkin:

• 
  korxonaning barcha bo'limlari vazifalari va ma'lumotlar bazalarini integratsiya qiladi, birlashtiradi;
  
• 
  korxonani yaxlit axborot-dasturiy tizimga birlashtiradi;
  
• 
  korxonadagi har qanday muommolarni hal qilishga yordam beradi.