1-2-ma’ruza

3. Quduq va kameralar 
Suv  uzatuvchi  tarmoqlaridan  odatdagidek  foydalanishni  tahminlash uchun,  ularning 
armaturalari  va  fasonli  qismlari  flansli  ulanib,  quduq  va  kameralarga  o’rnatiladi.  Suv 
quduqlari yig’ma temir - betondan quriladi. Suv quduqlarining kata - kichikligini aniqlash 
uchun  undagi  quvurlarning  diametrlari  fason  qismlari  zulfinlarining  va  yong’in 
gidrantlarning  katta-kichikligini  bilish  lozim.  Quduqlarning  katta-kichikligini  aniqlashda, 
ularning  ichki  devor  yuzasiga  bo’lgan  eng  kam  masofani  QM  vaQ  —  2  04.02.97  dan 
aniqlash mumkin. 
Quduqlarning eni 2,5 m gacha bo’lganda, odatda, dumaloq quduqlar quriladi. 2,5 m dan 
katta bo’lganda to’g’ri to’rtburchak shaklida bo’ladi. 
Quduqlar  asosan  ishchi  kameralardan  va  og’izdan  iborat  bo’lib,  og’ziga  cho’yan 
qopqoq  o’rnatiladi.  Ishchi  kameralarning  balandligi  1,5  m  dan  kam  bo’lmasligi  kerak. 
Quduqlarga  tushish  uchun  og’zi  va  quduqlar  devoriga  po’lat  yoki  cho’yan  xalqalar  (skoba) 
o’rnatiladi yoki olib qo’yadigan metall narvonlar ham ruxsat etiladi. Katta diametrli quvurlar 
yotqizilganda ularga tegishli kommunikattsiyalarni joylashtirish uchun kameralar quriladi. 
Kameralarga  zulfinlar  o’rnatilsa,  maxsus  qurilmalar  yordamida  ularni  yer  yuzasidan  turib 
boshqarish  imkoni  yaratiladi.  Suv  uzatish  uchun  temir  -  beton  bosimli  quvurlar  ishlatiladi. 
Kameralarni  kattalashtirish  yoki kichraytirish  maqsadida ular  o’rnatilgan  joyda  suv  o’tkazish 
uchun po’lat quvurlardan foydalaniladi. 
Quvurlar tagida yer osti suvlari mavjud bo’lgan taqdirda, quduq va kameralarning tubi va 
devorlari  bitum  yoki  sementli  qorishmadan  gidroizolyasiya  qilinadi.  Kameralardan  suvlarni 
chiqarib tashlash uchun tublarida maxsus chuqurcha qilinadi. Ulardan nasoslar yordamida suv 
tashqariga chiqarib tashlanadi. Suv bosimining ichki kuchlar tahsirida bosimli suv tahminlash 
quvurlarida zarba kuchlari hosil qiladi. Bu kuchlar quvurlar ulangan joylarni ishdan chiqarishi 
mumkin.  Ular  quvur  yo’nalishi  o’zgargan,  suv  shohobchalarga  uzatiladigan  joylarda, 
murakkab  tugunlarda  va  boshi  berk  bo’limlarda  paydo  bo’ladi.  Quvurlarning  siljishi  va 
buzilishining oldini olish maqsadida quduq va kameralarda yoki tuproq ichida maxsus beton 
yoki g’ishtli tayanch qurilmalari quriladi.