1-2 fiz18 guruh talabasi Toʻyqulova Gulshoda



Download 123,82 Kb.
bet1/2
Sana31.01.2022
Hajmi123,82 Kb.
#419800
  1   2
Bog'liq
1 2fiz18 guruh talabasi Toʻyqulova Gulshoda qattiq jism fizikasi

1-2 fiz18 guruh talabasi Toʻyqulova Gulshoda


Plastik defformatsiya choʻzilish va siqilish
buralish
CHo’zilgan yoki siqilgan sterjeng’ materialining tashqi kuchlar ta’siriga yetarlicha qarshilik ko’rsatishini bilish uchun uning faqat ko’ndalang kesimlaridagi normal kuchlanishlarni aniqlashgina kifoya qilmaydi, balki sterjenning turli qiya kesimlaridagi kuchlanishlarni ham topish zarur bo’ladi.
CHo’zilgan sterjenning ko’ndalang mk kesim bilan  burchak hosil qiluvchi mn tekislik yordamida shu sterjenni kesamiz 10-shakl,a mn qiya kesimda hosil bo’ladigan kuchlanishlarni aniqlaymiz. Kesilgan qismlardan II qismini qoldirib 10-shakl,b), uning muvozanatini tekshiramiz. Qiya kesimning tashqi ON normal sterjeng’ o’qi bilan ham  burchak hosil qiladi. Agar burchak sterjeng’ o’qiga nisbatan soat strelkasi yurishiga teskari yo’nalishi yo’nalsa, bunday yo’nalishni musbat deb hisoblaymiz. Sterjenning qoldirilgan II qismining mn tekisllikka tik o’tkazilgan ON tik chizig’i shu kesimning normali deyiladi. Sterjenning mk ko’ndalang kesim yuzini /, mn qiya kesim yuzini esa / bilan belgilaymiz. Sterjenning tashlab yuborilgan I qisminning qolgan II qismiga ta’sirini  kuchlanish orqali belgilaymiz (10-shakl, b), qoldirilgan qism muvozanatda bo’lishi uchun bu kuchlanish R kuchga parallel yo’nalgan bo’lishi kerak. U mn qiya yuzaga tik yo’nalmagan bo’ladi
uning miqdori ham ko’ndalang kesim yuzasining kuchlanishidan boshqacharoq bo’ladi. Bu kuchlanish qiya kesim yuzi bo’yicha tekis taqsimlangani uchun uning qiymati qo’yidagi formuladan topilpdi:
Ammo ekanligini ehtiborga olsak,
  sos   sos2 (1)
 sin sin cos  sin . (2)
 
Agar normal kuchlanish tashqi normal yo’nalishi tomon borsa musbat deb, aks holda esa manfiy deb hisoblanadi. Agar tashqi normalni urinma kuchlanish yo’nalishiga tomon qaratish uchun uni soat strelkasi yurishiga qarab burishga to’g’ri kelsa, urinma kuchlanishning qiymati musbat, aks holda esa manfiy deb hisoblanadi. Sterjeng’ materiali bu ikki kuchlanish ta’siridan ikki xil deformatsiyalanadi. CHo’zilgan sterjendan ikkita parallel tekislik yordamida yupqa qatlam ajratamiz. Qatlam shaklda bo’yab ko’rsatilgan. Bu qatlamni cheklovchi tekislik betlariga normal va urinma kuchlanishlar ta’sir qiladi. SHakldan ko’rinadiki, normal kuchlanish ajratilgan qatlamni cho’zadi, urinma kuchlanish esa qatlamning bir qiya kesimiga nisbatan siljitadi. SHunday qilib, bu ikki xil kuchlanishga ikki xil deformatsiya bo’ylama deformatsiya (uzatish yoki qisqarish) va siljish deformatsiyasi to’g’ri keladi. Sterjen materialining yemirilishiga qanchalik qarshilik ko’rsata olishini bilish uchun qiya  kesimning vaziyatiga bog’lik bo’lgan eng katta  va  kuchlanishlarning qiymatlarini topish lozim. 1 va 2 formulalardan ko’rinadiki, sos   ga , ya’ni   O bo’lganda normal  kuchlanishning qiymati eng katta bo’ladi. Urinma  kuchlanish esa sin 2, ya’ni 45o -
12 - shakl 13- shakl
bo’lganda o’zining eng katta qiymatiga erishadi. Ularning bu miqdorlari 1 va 2 formulalardan aniqlanadi:
SHunday qilib, eng katta normal kuchlanish bu hol uchun sterjenning ko’ndalang kesimiga ta’sir qiladi, uning qiymati esa shu yuzaning  normal kuchlanishiga teng bo’ladi. Eng katta urinma kuchlanish sterjenning ko’ndalang kesimi bilan 45o burchak hosil qilgan qiya yuzalarda vujudga keladi va uning qiymati eng katta normal  kuchlanishning yarmiga teng bo’ladi.
Demak, oddiy cho’zilgan yoki siqilgan sterjenlarning o’qiga tik, ya’ni  bo’lgan yuzalarda normal kuchlanishlarning qiymati eng katta,  o urinma kuchlanishlarning qiymati esa nolg’ bo’ladi (13-shakl).
Agar (IV.1) va (IV.2) formulalardagi  burchagining o’rniga 90o qo’yilsa, sterjenning cho’zuvchi kuchlanishlarga parallel bo’lgan yuzalariga tegishli kuchlanishlar   va  bo’ladi (13-shakl). Demak, bu yuzalarda normal kuchlanishlar ham, urinma kuchlanishlar ham nolga tengdir.
Urinma kuchlanishlar nolg’ bo’lgan yuzalar deb ataladi. Bu yuzalarga ta’sir qilgan normal kuchlanishlar bosh normal kuchlanishlar
deb ataladi.
Mustahkamlik sharti (4.2) asosida konstruksiyalar elementlarining mustahkamligiga tegishli bo‘lgan 3 xil masala yechiladi, ya’ni:
I. Berilgan material va tashqi yuklanishlar asosida sterjen ko‘ndalang kesim o‘lchamlarini aniqlash masalasi.
Bu holda sterjenga ta’sir qilayotgan tashqi kuch asosida N ning epyurasi quriladi va berilgan material uchun ruxsat etilgan normal kuchlanish qiymati mavjud ma’lumotlar asosida olinib, sterjenning ko‘ndalang kesim yuzasi aniqlanadi, ya’ni:
Agarda elastiklik moduli ma’lum bo‘lsa u holda o‘zgarmas bo‘ylama kuch N ta’siridagi sterjen bo‘laklarining absolyut cho‘zilishini quyidagicha aniqlash mumkin:
EF – sterjen ko‘ndalang kesimining cho‘zilish va siqilishdagi bikrligi deyiladi

Download 123,82 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish