1-2 Amaliy mashg`ulot Mavzu: Massa almashinish jarayonlari. Massa almashinish turlari

Massa berishning asosiy qonuni. Ushbu qonun qatiq jismlarning erishini o’rganish paytida rus olimi Shukarev tomonidan aniqlangan. Bu qonunga binoan, fazalarni ajratib turuvchi yuzadan biror faza yadrosiga yoki teskari yo’nalishda massa berish yo’li bilan o’tgan modda miqdori fazalar konstentrastiyasi farqga fazaga va jarayon davomiyligiga to’g`ri proporstionaldir.

Diffuzion chegaraviy qatlam nazariyasiga asosan tarqaluvchi modda suyuqlik oqimi yadrosidan fazalarni ajratuvchi yuzaga suyuqliq konvektiv oqimlari va molekulyar diffuziya yo’li bilan o’tadi. Qurilayotgan sistemada oqim yadrosi va chegaraviy diffuzion katlamlar bor (3-rasm).

3-rasm. Massa berish tenglamasini keltirib chiqarishga oid.

Faza yadrosida moddaning tarqalishi asosan suyuqlik yoki gaz oqimi bilan amalga oshiriladi. Oqimlarning turbulent xarakati davrida tarqaluvchi modda konstentrastiyasi o’zgarmas bo’ladi. Chegaraviy diffuzion qatlamga yaqinlashgan sari moddaning turbulent tarqalishi kamayadi va molekulyar diffuziya hisobiga massa berish ulushi ortadi.

Bunda, tarqaluvchi moddaning konstentrastiya gradienti xosil bo’ladi va fazalarni ajratuvchi chegaraga yaqinlashib borgan sari, uning qiymati oshib boradi. Shunday qilib, chegaraviy diffuzion qatlam atrofi— bu konstentrastiya gradienta xosil bo’lishi va o’sishi soxasidir. Undan tashqari, bu yer — umumiy massa o’tkazishga molekulyar diffuziya tezligining ta’siri ko’payadigan soxadir.