1-1 ona tili 9-sinf Darsning mavzusi: Dunyo tillari va o`zbek tili

Ergashgan qo’shma gaplar,asosan,

yoki

bog’lovchi

qolipida ifodalanadi.Ergashgan qo’shma gaplar tuzilishiga ko’ra so’z birikmasiga o’xshaydi.So’z birikmasi tarkibidagi so’zlar nechta bo’lishidan qat’iy nazar ,doimo ikki qismdan-hokim va tobe so’zdan iborat bo’ladi.Yozuvda bosh gap ,ergash gap

tarzida ifodalanadi.

Darsning mustahkamlash bosqichida:

I.89-92-mashqlar ustida ishlash.

91-mashq.Bosh va ergash gaplarni toping:

1.Shuni bilingki,bitta so’zning tig’I yuzta shashirdan o’tkirroq,

Shini bilingki-ergash gap,bitta so’zning tig’I yuzta shamshirdan o’tkirroq-bosh gap.

II.Savol-topshiriqlar ustida ishlash.

III.O’yin.I-guruh-bog’langan q/g tuzadi,II-guruh uni ergashgan q/g aylantiradi.

M:Men fizika faniga qiziqaman,do’stim esa adabiyot faniga qiziqadi.-Men fizika faniga qiziqsam,do’stim adabiyit faniga qiziqadi.

IV.Test sinovi:

1.Ergashgan q/g qismlarini ayting.

A.Ergashgan va tobelangan B.Ergash va bosh C.Hikim va tobe D.Yig’iq va yoyiq

2.Mazmuni izohlanayotgan gap:

A.Bosh gap B.Ergash gap C.Tobe gap D..Hokim gap

II.Bilib oling:Qismlari ergashtiruvchi bog’lovchilar yoki shunday bog’lovchi vazifasidagi so’zlar yordamida bog’langan qo’shma gaplarergashgan qo’shma gaplar deyiladi.

III.84-mashq:Gaplardagi qo’shma gap qismlarini bog’lovchi vositalarni aniqlang:

1.Agar qiz bo’lsang,otingni Kimsanoy qo’yaman,agar o’g’il bo’lsang ,Kmsanboy qo’yaman.

I.85-mashq.Ko’chiring ,qo’shma gap qismlarini bog’lovchi vositalarni aniqlang.

1.Olloyorning eng zo’r sifati shuki,uning qo’lida yig’layotgan chaqaloqlar birdan yupanadi-qoladi.

II .86-87-mashqlar ustida ishlash,ergashgan qo’shma gaplar,ularni bog’lovchi vositalar tahlili asosida ergashgan qo’shma gapkar yuzasidan bilimlarni oshirish.

III.Savol-topshiriqlar ustida ishlash.

IV.Test sinovi:

1.Ergashgan qo’shma gaplar tarkibi qanday gaplardan iborat?

A.Bosh va ergash B.Hokim va tobe C.Yig’iq va yoyiq D.Ergashgan va tobelangan

2.Mazmuni izohlanayotgan gap:

A.Ergash gap B.Bosh gap C.Hokim gap D.Tobe gap

3 .Ergashgan qo’shma gap qolipi.

A. B.

C .A va B javoblar to’gri D.

4.Nuqtalar o’rniga mos bog’lovchi qo’ying:…hayotda qoqilmayin desang,vaqtida im ol.

A.Shuning uchun B.Agar C.Lekin D.Chunki

5.Ergashgan qo’shma gaplar tuzilishiga ko’ra nimaga o’xshaydi?

A.So.zga B.Qo’shma so’zga C.Iboraga D.So’z birikmasiga

Javobblar:1.A 2.B 3.C 4.B 5.D

Uyga vazifa:93-mashq-maqollarni davom ettiring,bog’lovchi vositalarni toping.

1.Ona yurting omon bo’lsa,rang-ro’ying somon bo’lmas.2.Ish quroling soz bo’lsa,mashaqqating oz bo’lar.3.Er boshiga ish tushsa,er yigit hozir bo’lar.4.Qozonga yaqin yursang,qorasi yuqadi.5.Yaxshi bilan yursang,yetarsan murodga,yomon bilan yursang,qolarsan uyatga.

Oquvchilar bilimini baholash.

Ko`rildi:

MO`IBDO`: Norova N