1-§. Áyyemgi tariyx-civilizaciyanıń baslanıwı

Nawayı wálayatı XBB, Nawayı wálayatı xalıq bilimlendiriw bólimi xızmetkerlerin qayta tayarlaw hám qániygeligin asırıw orayı.

O.SHERNAYEV, L.MUHAMMADIYEVA, N.SALOMOVA, G. JOLIYEVA

6-klass Áyyemgi dúnya tariyxı páninen jumıs dápteri.

Kirisiw
Bul jumıs dápteri sabaqlıqtaǵı berilgen hár bir tema ushın mólsherlengen hár túrli tapsırmalardı óz ishine alǵan. Jumıs dápterindegi shınıǵıwlardı aldı menen, úy jumısı sıpatında ǵárezsiz tayarlaw hám bilim alıwshı tárepinen payda etiletuǵın bilimlerdi sabaq procesinde muǵallim qatnasında qayta orınlap, uqıplılıq hám kónlikpelerdi qáliplestiriw ushın arnalǵan. Itibar qaratsańız, tapsırmalar quramalılıq dárejesine qaray. Bir qatar tapsırma túrlerin qosımsha derekler, atap aytqanda, birinshi gezekte internet materialları, sonday aq enciklopediyalar hár túrli tariyx kitapları ilimiy adebiy ádebiyatlar arqalı orınlawımız múmkin. Bazı tapsırmalardan jáne de keńirek túsinik payda etiwimiz múmkin. Belgili tapsırmalardı orınlaǵanda tekqana qosımsha dereklarden paydalanıw lazım, sebebi biz olardı wiiz kerek. Bunday tapsırmalardı orınlaǵanda bizlerde hám oqıwshılarda keń logikalıq pikirlew, kózqaraslarımız keńeyedi. Kópshilik tapsırmalar jazba orınlanıwı kerek, tablica, sxema, tekst, qaldırılǵan sózlerdiń orınların toltırıwımız kerek. Bunday waqıtlarda anıq, túsinikli etip jazıw kerek. Sonday aq bazı tapsırmalar bar, olardı orınlaw barısında sizden maǵlıwmatnama, esletpe hám ótmishte jasaǵan nadamlar atınan jazıw talap etiledi. Tapsırmalarda berilgen bazi bir kartalar bir neshe parafraflar menen islewge járdem beredi. Tapsırmalardı orınlap atırǵanıńızda olardı atınjha ǵana mexanikalıq toltırmawǵa háreket etiń, sebebi tariyx sizlerdi insanlar uzaq ótmishte qanday ómir súrgeni mkenen tanıstıradı. Solay etip dúnya xalıqları keleshekti – yaǵniy búgindi qay tárizde payda etkenliklńeri haqqında sóylep beredi.

1-§. Áyyemgi tariyx-civilizaciyanıń baslanıwı
1 Tapsırma! Durıs juwaplardı anıqlań. 1. Áyyemgi jazıwlardı úyreniwshi pán?
A)Numizmatika B)Epigrafika C)Arxeologiya D)Etnografiya
2. «Piramidalar tekstleri» hám «Marhumlar kitabı» kimlerdiń tariyxı haqqında?
A) Arab B) Parsı C) Hind D) Misr
3. “Rigveda” qaysı xalıqlar haqqında maǵlıwmat beredi?
A) Arab B) Parsı C) Hind D) Mısr
2. Tapsırma! Tómendegi súwretlerdi táriypleń.

1_________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 2_________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 3_________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 4_________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 5_________________________________________________________________ __________________________________________________________________

3. Tapsırma!

Kesteni toltırıń!

Pán atı	Neni úyrengen
Epigrafika
Numizmatika
Arxeologiya
Etnografiya
Antropologiya

4. Tapsırma! Tómendegitariyxshılarkimlerhámolarhaqqındanelerdibilesiz?

Gerodot	Kvint Kurciy Ruf	Strabon	Arrian

5. Tapsırma. Tariyxiy dereklerdi ajıratıń. 1_________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 2_________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________

2§ Eń áyyemgi adamlardıń rawajlanıwınıń dáslepki basqıshları

1. 
   Tapsırma. Durıs juwap variantların anıqlań
   

1. Kromanyon adam qaysı dáwirde jasaǵan?
А) Bronza В) Dáslepki paleolit S) Orta paleolit D) Sońǵı paleolit
2.Neandertal adamlar qaysı dáwirde jasaǵan?
А) Bronza В) Dáslepki paleolit S) O’rta paleolit D) Sońǵı paleolit
3. Túslik Afrikadan qaysı adam túri tabılǵan?
А) avstralopitek В) Pitekantrop S) Zinjantrop D) Sinantrop
4. Tómendegi qaysı adamlar dáwirinde házirgi túrdegi basqıshqa ótken?
А) Sinantrop В) Neandertal S) Avstrolopitek D) Kromanyon
2. Tapsırma. Áyyemgi adamlardıńdene dúzilisinen kelip shıǵıp, qanday miynet qábiletlerine iye bolıwı haqqında óz pikirlerińizdi jazıń .
_________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________

2. 
   Tapsırma. Krossvordtı sheshiń.
   

Enine
2. Franciyadan qanday adam tabılǵan?
3. Yava atawınan qanday adam tabılǵan?
5. Qıtaydan qanday adam tabılǵan?
9. Ispaniyadaǵı jartas súwretleri bolǵan úńgir qaysı ?
10. Germaniyadan qanday adam tabılǵan ?
11. Fransiyadaǵı jartas súwretleri bolǵan úńgir qaysı?
12. Turpayı tas quralların tariyxta ne dep ataydı?
Boyına

1. 
   Selúńgirúńgiri qay jerde jaylasqan ?
   
2. 
   Tashkenttegi áyyemgi adam izleri tabılǵan esteliklerdiń biri?
   

4. Bashqurtstandaǵı jar tas súwretleri tabılǵan úńgir ?
6. 8-9 yashar bola topilgan manzilgohni aniqlang?
7. Tesiktas úńgirinen tabılǵan 8-9 jasar bala qaysı adam túrine tiyisli ?
8. Shıǵıs Afrikanıń Zinj oypatlıǵınan qanday adam tabılǵan?
4. Tapsńrma. Tómendegi teksttegi bos orınlardı toltırıń. Tabiyat insanǵa neni inám etse ,adam sonı alǵan, tapılǵan jemisi menen qanaatlanǵan. Sonıń ushın adamlardıń eń áyyemgı kásipleri ___________________hám ___________________ bolıp, ol_______________________________________ dep atalǵan.
5. Tapsırma. Sabaqlıqta berilgen tekstti oqıp shıǵıp,dáslepki diniy isenimlerdi alǵashqı súwretlew óneri menen baylanıslılıǵı haqqında óz pikirlerińizdi jazıń. __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
3-§ Urıwshılıq jámiyeti.
1. Tapsırma. Tómendegi súwretti táriypleń hám bul súwret qaysı dáwirdi sáwlelendirgen? __________________________________________________________________
__________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
2. Tapsırma. Ózińizdi sınap kóriń. Ózlestiriwshi xojalıq____________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
Óndiriwshi xojalıq___________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________

3. 
   Tapsırma. Qosımsha materiallardan paydalanıp, áyyemgi hám orta tas ásirinde jasaǵan adamlardıń turmıs tárizi hám kásipleri haqqında qısqasha esse jazıń! __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
   
4. 
   Tapsırma. Túsirip qaldırılǵan orınlarǵa mas sózlerdi qoyıp jazıń. Áyyemgi adamlar _________________dáwrinde oylap tabılǵan mayda tas quralları_____________________________nanpaydalanıp, tasqa islew beriwdiń aldın belgili bolmaǵan _______________________hám________________________ usılların oylap tapqan.
   
5. 
   Tapsırma. Tómende berilgen súwretler qaysı dáwirdi sáwlelendiredi hám súwretlerdi táriypleń?
   

4.