1- мавзу: Қурилиш ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини ташкил қилиш асослари

Дебет 2810 «Омбордаги тайёр маҳсулотлар»
Кредит 2010 «Асосий ишлаб чиқариш» ёки
2310 «Ёрдамчи ишлаб чиқариш»
Ой охирида ишлаб чиқариш харажатларининг ҳақиқий суммаси аниқлангандан сўнг тайёр маҳсулотларнинг турлари бўйича уларнинг бир бирлигига тўғри келадиган ҳақиқий таннархи калькуляция қилиш йўли билан топилади. Омборларга қабул қилинган тайёр маҳсулотларнинг ҳисоб баҳоларидаги қиймати ва уларнинг ҳақиқий таннархи бўйича қиймати ўртасидаги фарқ суммасига юқоридаги бухгалтерия ёзуви қўшимча тарзда (агар уларнинг ҳисоб баҳосидаги қиймат ҳақиқий таннархдан паст бўлган бўлса) ёки қизил ёзув (сторно) усулида (агар уларнинг ҳисоб баҳосидаги қиймат ҳақиқий таннархдан юқори бўлган бўлса) берилади.
Тайёр маҳсулотлар субпудратчи ва бошқа ташкилотларга шартномаларда кўрсатилган сотиш баҳоларида жўнатилади. Сотилган тайёр маҳсулотларга счёт-фактура асосида қуйидаги бухгалтерия ёзувлари берилади:

1. 
   сотиш баҳосидаги қийматига (ҚҚСсиз):
   

Дебет 4010 «Харидор ва буюртмачилардан олинадиган счётлар»
Кредит 9010 «Тайёр маҳсулотларни сотишдан даромадлар»

2. 
   ҚҚС суммасига:
   

Дебет 4010 «Харидор ва буюртмачилардан олинадиган счётлар»
Кредит 6410 «Бюджетга тўловлар бўйича қарзлар»
Тайёр маҳсулотларнинг аҳолига нақд пулга сотилишига кирим касса ордери асосида қуйидаги бухгалтерия ёзувлари берилади:
(1)сотиш баҳосидаги қийматига (ҚҚСсиз):
Дебет 5010 «Кассадаги миллий валютадаги пул маблағлари»
Кредит 9010 «Тайёр маҳсулотларни сотишдан даромадлар»
(2) ҚҚС суммасига:
Дебет 5010 «Кассадаги миллий валютадаги пул маблағлари»
Кредит 6410 «Бюджетга тўловлар бўйича қарзлар»
Нақд ва нақдсиз пулга сотилган тайёр маҳсулотларнинг ҳақиқий таннархи бўйича ҳисобдан чиқарилишига қуйидаги бухгалтерия ёзуви қилинади:
Дебет 9110 «Сотилган тайёр маҳсулотларнинг таннархи»
Кредит 2810 «Омбордаги тайёр маҳсулотлар»
Сотилган тайёр маҳсулотлар бўйича харидорлар билан ҳисоб-китобларнинг аналитик ҳисоби 5-с қайдномада уларнинг ҳар бири бўйича алоҳида-алоҳида юритилади.