1- mavzu: O’zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya sport Reja

2.Asosiy harakat mashqlarining turlari.
Asosiy harakatlar siklik va atsiklik turlariga bo’lina oladi. Birinchi siklikdagi harakatlarning harakterli xususiyati butun gavda va uning alohida qismlari to’hto’vsiz ravishda dastlabki holatda (masalan: yurish, yugurish) qaytayotganda bir-hil siklikning doimiy bajarilishi bilan amalga oshiriladi. Siklik tiptagi harakatlar tez o’zlashtiriladi va aftomatlashadi. Sikliklarning muntazam takrorlanishi bilan izzohlanadi. Ular mazkur siklikning harakat elementlari zichligi sistemasida mustahkamlanadi. Harakatlarning almashishi va ularni takrorlashda muskul sezgilari bilan siklar takrorlanish izchillikning bog’liqligi maskur harakatlarining ritmligini hosil qiladi.
Asiklik tipdagi harakatlar takroriy sikllarga (uloqtirish, sakrashlar) ega bo’lmaydi, har bir shunday harakat o’zida harakatni muayyan izchilligini saqlaydi, ayrim fazolami bajarishning muayyam ritmga ega bo’ladi. Asiklik harakatlarga qaraganda o’zlashtirishning izchil bo’lishini talab qiladi.
3.Asosiy harakat mashqlariga o’rgatish uslubi
Asosiy harakat mashqlarini o’tkazishda tarbiyachi oldiga qo’yilgan maqsaqlariga erishishda tarbiyachi turli usullardan foydalaniladi.
1.Frontal (yoppasiga).
2.Oqim usuli.
3.Guruppa usuli.
4.Yakkama - yakka ishlash.
Frontal usuli- ko’proq 1-2 kichik guruhlarda qo’llanilib asosiy harakatni hamma bolalarga bir vaqtda bir mashqni takrorlashdan iborat bo’ladi. Tarbiyachi vaqtni tejashga yordam beradi,guruh honasida hamma bolalar bilan birgalikda yurish “lolaxon xuzuriga mehmonga”, yoki “quyonchalardek sakraymiz”, “kaltakni yerga urish va ilib olish” kabi mashqlar birgalikda bajariladi.
Oqim usulida esa ketma-ket to’xtovsiz ravishda bajariladigan mashqlar kiradi. Gimnastika skameykasida muvozanat saqlash narvonchaga chiqish va undan tushish hamda musobaqa tarzda bajariladigan mashqlar kiradi.
Padguruppa bo’lib bajariladigan mashqlarga butun bolalarni teng 2 guruhchga bo’lib yarim guruh alohida mashq 2 padguruppaga boshqa mashqni bajarish topshiriladi. Birinchi pad guruppa gimnastika skameykasi ustida muvozanat saqlab yurish. Mashqni bajarsa 2 padguruppa chambarakdan chambarakka sakrash va qum haltachani savatchaga tushurish mashqini bajaradi.
Yakkama yakka ishlash usulida esa mashg’ulot jarayonida, sayrda, kechki saotlarda, ulgurmovchi o’quvchilar bilan alohida ish olib boriladi. Asosiy harakat mashqlariga o’rgatish jarayonida bolalar havsisligini taminlash maqsadida qaysi mashq bolalar uchun havfli bo’Isa shu yerda bolalar xavfsisligini ta’minlab turishi lozim.
I-II kichik guruhlarda 2ta o’rta guruhda 3ta katta tayyorlov guruhlarda 3-4ta asosiy harakat mashqlari olinadi.

1

4