1-§. Mavzu: O`rta Osiyo tabiiy geografik o`lkasi haqida tushuncha

1.O'rta Osiyo okeanlardan uzoqda, materikning o'rtasida joylashgan. Eng yaqin okean — Hind okeanigacha bo'lgan masofa 1000 km dan ortiq.
2.Iqlimi — qishi ancha sovuq, yozi issiq, yog'in kam bo'lgan keskin kontinental iqlim.
3.Suvlari tashqariga chiqib ketmaydigan, gidrografik jihatdan yaxlit berk o'lka.
4.Tabiatida o'ziga xos keskinliklar mavjud, ya'ni bu yerda dengiz sathidan 132 m past bo'lgan Qoragiyo botig'i bilan birga, balandligi 7000 m dan oshadigan tog'lar bor. Cho'llarda yog'in miqdori 70—80 mm gacha, tog'larda 1000 mm gacha boradi. Qishda shimoli-sharqiy qismida —50°C li sovuq, yozda janubida +50°C li jazirama issiq kunlar kuzatiladi.
5.Janub va sharq tomonlari baland tog'lar bilan o'ralgan. Shimol va shimoli-g'arb tomonlari tekisliklardan iborat. G'arbdan iliq shamollar, shimoldan sovuq, quruq shamollar bemalol kirib kela oladi. G'arbiy sha­mollar tog'larning g'arbiy yonbag'irlariga anchagina yog'in keltiradi. Baland tog'larda qor, muz toplanib, yoz davomida daryolarga suv berib turadi.
6.Bu yerda o'simliksiz ko'chma qumlarni ham, o'tish qiyin bo'lgan chakalakzorlarni ham, ekinzor va bog'lardan iborat vohalarni ham uchratish mumkin.
7.O'rta Osiyoning gidrografik berk о`lka ekanligi va sharq, janub tomonlardan baland tog'lar bilan o'ralganligi ekologik jihatdan noqulay vaziyat tarkib topishiga sabab bo'ladi Daryolar keltirgan tuzlar tekisliklarda to'planadi. Qishloq xo'jaligida ishlatilgan gerbitsid va pestitsidlar, sanoat korxonalaridan chiqadigan chiqindi gazlar, zararli moddalar tashqariga chi- qib ketmaydi, O'rta Osiyoning o'zida to'planib boradi. Bular tabiatni muho­faza qilish chora-tadbirlarini muntazam amalga oshirishni talab qiladi.
8.O'rta Osiyoda qadimdan tili, urf-odatlari bir-biriga yaqin bo'lgan qardosh o'zbek, qozoq, qirg'iz, turkman, tojik, qoraqalpoq xalqlari inoq bo lib birga yashaydi.
IX.Mustahkamlash.
1. Xaritadan O'rta Osiyoning chegaralarini ko'rsating va ulaiga ta'rif bering.
2. O'lkaning geografik o'ini haqida nimalarni bilasiz?
3. Yevrosiyoning tabiiy o'lkalari chizilgan yozuvsiz xaritaga Toshkentdan Hind, Ailanuka. Shimoliy Muz va Tinch okeanlargacha bo'lgan eng yaqin masofani yozib qo'ymg. Masotani o'zingiz xantalardan masshtab yordamida aniqlang.
X.Uyga vazifa: Uyda o`qib, xaritadan o`rganib kelish.
“Ko`rib chiqildi va tasdiqlandi” O`TIBDO`: __________________________