1- mavzu: Morfemika

O‘timli va o‘timsiz fe’llar 
               O‘timli 
fe’llar 
tushum 
kelishigidagi 
so‘zlarga 
bog‘lana 
oladigan            
fe’llardir: o‘qidi (kitobni), yozdi (xatni).  
           O‘timsiz fe’llar esa tushum kelishigidagi so‘zlarga bog‘lana             olmaydigan 
fe’llardir: yugurdi, bordi, turdi, o‘tirdi.  
Blits -o‘yini 
№ 
Savollar 
Yakka 
javob 
To‘g‘ri 
javob 
Sizning  harakatingiz 
 
1.  Qaysi 
qatorda 
bo‘lishlilik  ma’nosi 
ifodalangan? 
 
 
 
1. 
Yozmay tur  
2. 
Yoza ko‘rma  
3. 
Yozmay qo‘yma  
4. 
 Ko‘rgani yo‘q 
5. 
 Na o‘qidi, na yozdi. 
2.  Bo‘lishsiz 
fe’llar 
qaysi qatorda? 
 
 
 
 
 
1.qiziqmoq,kiyinmoq, bajarmoq                 
 2. egallamoq, aytmoq, yozmoq  
3. bormoqchi emas, ko‘rgan emas, yirtmayman  
4. Ulug‘lamoq, to‘xtamoq, eslamoq   
5. yugurmoq, tarqalmoq, yig‘ilmoq                    
3.  Fe’llarning 
sintaktik  xususiyati 
ko‘rsatilgan  qatorni 
to‘ping. 
 
 
1.Bo‘lishli  va  bo‘lishsiz,  o‘timli-o‘timsizlik 
nisbat, zamon, shaxs-son va mayl ifodalay oladi 
2Gapda ko‘pincha fe’l-kesim vazifasini bajaradi, 
vazifadosh  shakllari  orqali  barcha  bo‘lak 
vazifasini bajara oladi, ega , ot-kesim,sifatlovchi-
aniqlovchi, qaratqich aniqlovchi  
3.O‘timli-o‘timsizlik nisbat, zamon, shaxs-son va 
mayl ifodalay oladi 
4.  Fe’llarning 
morfologik 
xususiyatlari 
ko‘rsatilgan  qatorni 
to‘ing. 
 
 
 
1 .Bo‘lishli va bo‘lish 
ciz,o‘timli,o‘timsizlik,nisbat,  zamon,  shaxs-son 
va  mayl  ifodalay  oladi,  o‘zining  vazifadosh 
(xoslangan)  shakllariga  ega,  fe’llar  faqat  boshqa 
turkumlardan yasalish xususiyatiga ega. 
2.O‘timli-o‘timsizlik  nisbat,  zamon,  shaxs-son 
ot-kesim,sifatlovchi-aniqlovchi, 
qaratqich 
aniqlovchi va mayl ifodalay oladi  
3.Fe’l-kesim  vazifasini  bajaradi,  vazifadosh 

---

 
110 
 
shakllari  orqali  barcha  bo‘lak  vazifasini  bajara 
oladi 
5.  O‘timli 
fe’llar 
qaysi qatorda? 
 
 
 
1.Bordi,o‘qidi,yozdi 
2.bo‘yadi,tozaladi, o‘chirdi,  
 3.chiqdi,so‘radi, sakradi 
6 
O‘timsiz 
fe’llar 
qaysi qatorda? 
 
 
 
1.Yxladi, kuldi, , dam oldi,  
2 Turdi,oldi,ishladi. 
3.yurdi, ko‘rdi, uchdi