1- mavzu: Morfemika

     2. O‘zlik olmoshlari 
•  O‘zlik  olmoshi  narsa-buyumni  aniqlab  yoki  ta’kidlab  ko‘rsatish  uchun  ishlatiladigan 
o‘z  so‘zidir. Bu olmosh narsa-buyumning shaxsga xosligini, tegishliligini yoki shaxsning 
tanholigini  bildiradi:  o‘z  uyi,  o‘z  ukasi.    O‘zlik  olmoshi  egalik  qo‘shimchasini  olib,  
kishilik olmoshlariga sinonim bo‘ladi: o‘zim - men, o‘zing - sen, o‘zi - u.  
 
3.Ko‘rsatish olmoshlari 
•  Ko‘rsatish  olmoshlari    narsa-buyumni,  kimsani  ko‘rsatish  uchun  ishlatiladigan 
olmoshlar: u, bu, shu, o‘sha, ana, mana, ana u yoki anovi, mana bu yoki manavi, ushbu.  
      Kishilik  olmoshi  u    bilan  ko‘rsatish  olmoshi  u  ni  gapdagi  ma’nosiga  qarab  farqlash 
mumkin. Bunda u  kishilik olmoshi kim?  so‘rog‘iga (U keldi),   ko‘rsatish olmoshi u esa 
qaysi?  so‘rog‘iga  javob  bo‘ladi  (U  kishi  keldi).  U,  bu,    shu,  o‘sha  olmoshlari  jo‘nalish, 
o‘rin-payt,  chiqish  kelishiklarida  turlanganda  yoki  ularga  -day,  -dek,  -aqa,    -cha 
qo‘shimchalari qo‘shilganda, qo‘shimcha oldidan bir n  tovushi orttiriladi: unga, bunga, 
shunday, o‘shanday, uncha, shunaqa, o‘shandek. 
•  Ko‘rsatish olmoshlari  gapda asosan   aniqlovchi  (Bu  kitob ukamniki)    va  kesim  (Men 
aytgan  odam  shu)  vazifalarini  bajaradi.  Otlashsa,    ega  (SHu  mening  maqsadimdir), 
to‘ldiruvchi (Buni tushundim), qaratqich aniqlovchi (SHuning egasi sensan), hol (Bunda 
bulbul kitob o‘qiydi) bo‘lib ham kela oladi.  
Ko‘rsatish  olmoshlari  gapda  asosan    aniqlovchi  (Bu  kitob  ukamniki)    va  kesim 
(Men aytgan odam shu) vazifalarini bajaradi. Otlashsa,  ega (SHu mening maqsadimdir), 
to‘ldiruvchi (Buni tushundim), qaratqich aniqlovchi (SHuning egasi sensan), hol (Bunda 
bulbul kitob o‘qiydi) bo‘lib ham kela oladi.