1- mavzu: Morfemika

3-ilova    Mustaqil  ishlarni  tekshirish;  Talabalarning  uyda  mustaqil  tarzda  turli  badiiy 
asarlardan    olib  kelgan  mavzuga  oid  gaplari    tahlil  qilinadi.  Javoblarning  to‘g‘riligi 
talabalar tomonidan kuzatilib, tegishli o‘rinlarda tuzatishlar kiritilib boriladi.  
 
 
MAVZU BO’YICHA TEST SAVOLLARI: 
1 Ot, olmosh, son, harakat nomi, sifatdoshlardan keyin kelib, ularning boshqa so‘z  bilan 
bog‘lanishini bildirishga xizmat qiladigan so‘z turkumi... 
A) sifat       V) ravish    S) ko‘makchi   D) bog‘lovchi  Ye) yuklama 
2 Axir Marg‘ilonda bizning ham shunday kelinimiz bor ekan-u, bilmay yurgan ekanmiz-
da. Gapdagi yuklamalar sonini aniqlang. 
A) 3 ta   V) 4 ta   S) 2 ta    
D) 5 ta   Ye) yuklama mavjud emas.  
3 Bog‘lovchi vazifasidagi -u (-yu) yuklamalari qaysi bog‘lovchilar o‘rnida qo‘llanmaydi? 
A)  biriktiruvchi  bog‘lovchilar  o‘rnida  V)  zidlov  bog‘lovchilar  o‘rnida    S)  ayiruv 
bog‘lovchilar  o‘rnida  D)  biriktiruvchi  va  zidlovchi  bog‘lovchilar  o‘rnida  Ye) 
biriktiruvchi, zidlovchi va ayiruvchi bog‘lovchilar o‘rnida. 
4 Vosita ma’nosini ifodaslaydigan ko‘makchi qaysi qatorda qo‘llangan? 
A) Muhayyo bu sodda, beg‘ubor bolaga havas bilan qaradi.  V) Haligacha majlis uchun 
xonamiz  yo‘q.    S)  Xatni  pochta  orqali  jo‘natdim.  D)  Avtobus  shahar  markaziga  kirib 

---

 
246 
 
borgan  sari  yo‘lovchi  ko‘payar  edi.    Ye)  Bu  voqea  qo‘rqinchli  tush  kabi  uning  ko‘z 
oldidan o‘tdi. 
5 Ergashtiruvchi bog‘lovchi qo‘llangan qatorni toping. 
A) Olim  SHarq xalqlarining madaniyati to‘g‘risida hurmat va iftixor bilan  gapirdi.   V) 
Hozir  yo  shamol  bo‘ladi,  yo  yomg‘ir  yog‘adi.  S)  Toleim  shulki,  Vatanda  bir  guliston 
tanladim.    D)  Quyosh  dam  yalt  etib  bir  ko‘rinib  qoladi,  dam  bulutlar  ichiga  bekinib 
oladi. Ye) Aql bilan boylik orttirsa bo‘ladi, ammo boylik bilan aql orttirib bo‘lmaydi. 
6  Bu  qishloq  haqida  ko‘proq  narsani  bilgimiz,  ko‘rgimiz  kelardi,  lekin  borgan  sari 
qorong‘ulik  borliq  uzra  o‘z  chodirini  yoza  boshladi.  SHu  gapda  qo‘llangan 
ko‘makchilarni toping. 
A) sari   V) bu, haqida, sari S) haqida, sari, uzra  D) sari, uzra Ye)  haqida, uzra 
7 Qaysi gapda -u(-yu) yuklamasi biriktiruvchi bog‘lovchi vazifasida kelgan? 
A) Necha marta uchrashay - dedim-u, vaqtim bo‘lmadi.  V) Oynisa G‘ulomjonni ko‘rdi-
yu,  unga  tomon  borishga  jur’at  etolmadi.  S)  Nasimjon  o‘rnidan  turdi-yu,  eshik  tomon 
yurdi.  D)  Odamlar  kelayotibdi-yu,  siz  ketasizmi?    Ye)  Salim  qog‘ozdagi  yozuvlarni 
o‘qidi-yu, hech narsa tushunmadi. 
8 Qaysi qatorda ta’kid-kuchaytiruv yuklamasi berilgan? 
A) -gina  V) -da  S) -a   
D) -mi   Ye) -dir 
9 Bog‘lovchilarning qaysi turi tobe-hokim munosabatli gaplarni bog‘lab kelishi mumkin? 
A)  faqat  ergashtiruvchi  bog‘lovchilar  V)  faqat  teng  bog‘lovchilar  S)  teng  va 
ergashtiruvchi bog‘lovchilar  D) gaplarni bog‘slaydigan bog‘lovchilar mavjud emas Ye) 
barcha bog‘lovchilar bog‘lashi mumkin 
10 Qaysi ko‘makchilar chiqish kelishigi shaklidagi so‘z bilan qo‘llanadi? 
A) binoan, qarshi   V) sayin, sari  
S) so‘ng, beri   D) qadar   Ye) yarasha 
 
Mashg‘ulotni 
yakunlash.O‘qituvchi 
mashg‘ulotning 
qanday 
darajada 
amalga 
oshirilganligini  talabalarga  ma’lum  qiladi,  ularni  rag‘batlantiradi  va  to‘plagan  ballarini 
izohlab  eshittiradi.  Keyingi  mashg‘ulotda  qilinadigan  ishlar  (vazifalar)xususida  o‘z 
mulohazalarini bayon qiladi. 
 
1-ilova  
1. Yordamchi so‘zlar deb nimaga aytiladi?   
2. Bog‘lovchi deb nimaga aytiladi va uning turlarini ayting?  
3. Bog‘lovchilvr gapda qo‘llanilishiga ko‘ra necha xil bo‘ladi? 
4. Teng bog‘lovchilar, ularning turlarini ayting. 
5. Biriktiruv va zidlov bog‘lovchilari ishtirokida gaplar tuzing. 
6. Ayiruv va inkor bog‘lovchilari haqida gapiring.    
7.Ergashtiruvchi bog‘lovchilar, ularning turlari haqida gapiring 
 8.Bog‘lovchilarning kelib chiqishiga ko‘ra turlarini ayting. 
 
 2-ilova    Mashqlar  bajarish;    (Talabalar  mashqlarni  sharti  asosida  navbat  bilan 
bajaradilar  va  javoblarning    to‘liq  va  mukammal  bo‘lishi  o‘qituvchi  va  talabalar 
tomonidan qatьiy nazoratga olinadi.)