1- mavzu: Morfemika

171-mashq.  -li,  -chan,  -iv,  no-,  be-,  ser-,  -siz,  -simon  affikslari  yordamida  sifatlar 
yasang  va  yozing,  sifat  yasovchilar  tagiga  chizing  va  qaysi  so‘z  turkumidan  sifat 
yasalganini ayting. 
 

---

 
210 
 
172-mashq.  I.  Sifat  yasovchi  qo‘shimchalar  yordamida  yaltira,  aylan,  bil,  bot,  buz, 
buk, bura, bo‘l, bo‘g‘, dimla, yoyish, yoy, yoz, yop, ishonar, yig‘, kes, sirg‘an, sovi, tortin, 
tug‘,  chanqa,  qaqra,  qirq,  qis,  quy,  qo‘rq    fe’llaridan  sifatlar  yasab  yozing  va  imlosini 
tushuntiring. 
II.  Quyidagi  sifatlarning  yasalishini  tushuntiring,  sifat  yasovchi  affikslarni  ajratib 
ko‘rsating. 
 
Yopishqoq,  jo‘shqin,  iliq,  kemtik,  oqsoq,  tiniq,  erinchoq,  hurkak,  asrandi,  baqiroq, 
bilarmon, burma, bo‘lmag‘ur, qotma. 
 
173-mashq. Nuqtalar o‘rniga -li yoki –lik  sifat yasovchi affikslaridan mosini qo‘yib, 
gaplarni ko‘chiring. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning yozilishini izohlang.  
 
1.  Urushdan  keyin  ularni  hamma  unutib  tashlab  ketgan  asirlar  lageridan  amerika... 
soldatlar  kelib  qutqazdi.  (As.  M.)  2.  Ammo  Vatan  oldidagi  burchi  bundan  faxr...roq,  
ulug‘roq.  (S.  Z.)  3.  To‘g‘risi,  oilada  Hanifani  beshta  bolasining  eng  kattasiday  ko‘rib, 
ota...  mehri  bilan  ayab,  iliq  munosabatda  bo‘lishini  Munavvar  payqadi.  (S.  An.)  4. 
Hakima  —  iroda...  qobiliyat...,  o‘qishni  sevadigan  bir  talaba.  (O.  Yo.)  5.  Ahdni 
bajarmasak  ne  der  dugonam,  boku...  qahramon  Surayyoxonim?  (Z.)  6.  Uch  mingta 
marhamat...lar  mashina  va  aravalarda  qo‘shiqlar  bilan  Izboskan  tomon  yo‘llandilar.            
(N. Biryukov.)  7. Munavvarning ona... mehri jo‘sh urib ketdi. (S. An.)             8. Dunyoda 
Adibadan yo‘q edi baxt...roq qiz. (Mirm.)