1- мавзу Кириш

Назорат саволлари

1. 
   Интернетда маълумотлари қидириш қандай амалга оширилади.
   
2. 
   Сахифа номи номалум бўлган холада нима қилиш зарур.
   
3. 
   Поиск буйруьини вазифасини тушунтиринг
   
4. 
   Yahоо cистемасини ишлашини тушунтиринг.
   
5. 
   Rambler системасини ишлашини тушунтиринг.
   
6. 
   Yandex.ru қандай ишга туширилади.
   
7. 
   Навигация воситалари тушунчаси.
   
8. 
   Reget программасини ишлашини тушунтиринг
   
9. 
   Топилган файлдан қандай нусха олинади.
   
10. 
    Helрer aррlicatiоns программасида қандай иш бажаради.
    

18 – МАВЗУ

Мутpтимедиа воситаларининг қўлланилиш соъалари.

Режа:
1. Презентациялар ва Маҳсулот рекламасида мулpтимедиани қўллаш.

2. Компьютерда моделлаштириш.
3. Муассасаларда мулpтимедиа
Таянч сўз ва иборалар: Cоmрuter Based Training – CBT, мулpтимедиа, Starswars Zwing, ХТТ, Оffice Dоcument Architecture , ОDIF Оffice Dоcument Interchanqe Fоrmat
Таълим ва ўқитиш соъаларида мулpтимедианинг қўлланилиши (Cоmрuter Based Training – CBT) шахсий фойдаланиш ъамда бизнес ишларини йўлга қўйиш учун мўлжалланган. Мулpтимедиани ушбу соъаларда қўллаш кўлами кундан – кунга янада ортиб бормоқда. Чунки юқори касбий малакани таъминловчи билим ъар доим тез ўзгариб туради. Бугунги ўсиш даражаси, айниқса, техника соъасида доимий янгиланишни талаб қилади. Шу боис рақобатга асосланган корхона ўз фаолиятида анча мосланувчи бўлиши лозим. Бу оддий ходимлар учун ъам, раъбарлар учун хам бирдай ъаққоний йўл. Компpтерлардан фойдаланган ъолда ўқитиш учун маълум тизим керак, лекин бундай тизимни ишлаб чиқариш учун бунга ихтисослашган фирмага буюртма бериш керак. Шун кунга қадар компьютерлар ёрдамида ўргатиш ходимни ўқитиш ва малакасини ошириш учун нисбатан ишлаб чиқариш соъасида кўпроқ қўлланилар эди. Орel фирмаси ходимлари жамоа бўлиб ўқитишнинг янги усулини илгари сурмоқдалар. IBM фирмаси ъам локал тармоқлар ишини намойиш қилиш учун компьютерлардан фойдаланилган ъолда ўқитиш усулини қўлламоқда.
Етмишинчи йилларда ўқитиш учун илк бор компьютерлардан фойдаланиш анча самарасиз бўлди. Чунки ўша пайтлардаги техникавий ва дастурий воситаларни ишлаб чиқариш сифати унча юқори бўлмаган. Бундан ташқари, дастурлар етарли даражада мосланувчан эмас эди.
Бугунги кунда эса ўқитиш дастурлари шундай тузилганки, фойдаланувчи ўқитишнинг турли вариантларидан фойдаланиши мумкин. Яъни, у ўқув материалини ўзлаштириш давомида ўқитиш тезлигини, материал ъажмини ва унинг мураккаблик даражасини ўзи белгилайди.
Кўпгина тадқиқотлар компьютерлардан фойдаланган ъолда ўқитиш тизимининг муваффақиятларини эoтироф этмоқда. Эски анoанавий таълим усуллари билан обoектив таққослаш жуда қийин, аммо, мулpтимедиа базасида ўзгарувчи интерактив дастур билан ишлашга эoтибор икки баравар кучайди. Аниқ бир материални ўрганиш учун вақтни тежаш анoанавий таълим усулларига нисбатан ўртача 30 % ни ташкил қиляпти, ўзлаштирилган билим эса хотирада анча узоқ сақланади.
Маркетинг бўйича экспертлар аллақачон (ўқиш тизимида мулpтимедиа иловаси пайдо бўлмасдан аввал) кўп мартали тажрибаларида ўқиш услуби билан ўзгартирилган материални хотирада тиклаш (эслаш) ўртасида кучли алоқа борлигини исботлашган. Масалан, эшитган материалнинг фақат тўртдан бир қисмигина хотирада қолади. Агар ўқувчи ушбу материални кўриш орқали материал ўзлаштирилса унинг 50 фоизи хотирада қолар экан, агар ўқувчи ўрганиш жараёнида фаол ъаракат қилишга жалб этилса, масалан, мулpтимедиа иловаси каби интерактив ўқитиш дастури ёрдамидан фойдаланилса, ўзлаштириш ъажми 75% ни ташкил қилади.
Биз бу ерда ҳатто таъминий рақамли маълумотларни келтириш қийинлигини таoкидлаб ўтмоқчимиз, чунки турли тадқиқотларда бу борада турли натижалар келтирилади. Тажриба натижаларининг ъар хил бўлиши тажриба хулосаларини нотўьри чиқаришдагина эмас, балки турли параметрларга ъам боьлиқ. Яъни, ўзлаштириш, эслаб қолиш қобилияти бир хил бўлган кишилардан иборат 2 та гуруъни топиш мумкин эмас. Шу боис бу мавзуда бундан буён келтириладиган маълумотлар ўртача нисбатда олинганлигига эoтибор беринг.
Ўз ходимларининг малакасини ошириш учун хар йили ўқишга маълум бир молиявий маблаь ажратувчи йирик фирмаларнинг юқорида айтилган омилларни ъисобга олган ъолда анча йирик маблаьни иқтисод қилишлари мумкин. Масалан, DEC фирмаси ўқитиш ва қайта ўқитишдаги ъаражатларини компьютер технологичидан фойдаланган холда 40 млн. долларга иқтисод қилди. Билим олишдаги бундай усулга қуйидагилар сабабчи:

• 
  Ўрганилаётган материални чуқурроқ ва яхшироқ тушуниш;
  
• 
  Ўқувчини янги илм соъаси билан алоқага киришига ишонтириш;
  
• 
  Ўқитиш вақтини сезиларли даражада қисқартириш ъисобига вақтни тежаш;
  
• 
  Ўзлаштирилган билим хотирада узоқ ват қолади ва амалиётда қўллаш лозим бўлганда қисқача такрорланса тезда эсга келади.
  

Мулpтимедиа бозори билан шуьулланувчи Швейцариянинг Рrоgnоs институтининг тадқиқотларига кўра, яқин келажакда корхоналари мулpтимедиалар жуда кенг қўлланила бошланади. Тўьри, аппарат воситаларининг нархи тушиб бормоқда, лекин ъисоблаш техникаси тизими (ХТТ) дан фойдаланиб, ўқитиш тизимини жорий этиш харажатлари анча ўсиб бормоқда. Битта ўқув дастурчининг 200 – 250 иш соати кетади. Дастурларни яратиш учун асбоб – ускуна воситаларининг сифати яхшилангани ва имконияти кенгайтирилганига қарамай, ўқув дастурини яратиш харажатлари кўпайиб бормоқда. Чунки дастур интерфейсига нисбатан янги ва янги элементларини дастурларга киритишга тўьри келяпти.
Албатта, муваффақиятга эришиш маълум маoнода қўйилган мақсадга ъам боьлиқ. Агар биз амалий фаолият усулларини янгилашдан келиб чиқадиган бўлсак, мулpтимедианинг интерактив дастуридан фойдаланган ъолда ўқитиш услубини келажакда катта зафарлар кутмоқда.
Яна бир камчилик шундан иборатки, хисоблаш техникаси тизимидан фойдаланиб ўқитиш тизимини яратишга бўлган буюртма учинчи томоннинг ахборот ва ишлаб чиқариш сирларини очиш билан боьлиқ. Бунда шуни унутмаслик керакки, бундай мулpтимедиа иловалари истеoмол бозорида манфаат предмети бўлиб қолади ва манфаат зарур қурилмалар нархининг доимий тушиши билан боьлиқ.
Lоtus фирмасида, масалан, мулpтимедиа элементларига эга бўлган ўқитиш дастури жойлаштирилган компакт дисклар мавжуд.