1- mavzu: Kirish. Qadimgi Sharqdagi хalqarо alоqalar va diplоmatiya Rеja

Aleksandr Makedonskiyning Hindistonga yurishlari.
Eramizdan avvalgi IV asrning ikkinchi yar Aleksandr mida Makedoniya Bolqon
yarim orolidagina MxinYaistongaING emaso balki O’rta dengizning sharqiy xi's
yurishi ham eng kuchli davlat bo’lib oladi va Xatto jahonga xukmronlik qilishni
da’vo Xilib chixadi. 334 yilda Makedoniya podshosi Aleksandr Eron ga qarshi
urush boshlaydi. Aleksandr Eronliklar usti dan bir necha g’alaba kozongandan
so’ng, Kichik Osiyoni, Finikiya va Misrni bosib oladi; Aleksandr Gavgamela
yonida Eron qo’shinlarini uzil-kesil tor-mor qilib, Mesopotamiyani va Eron
shoxligINIng katta shaharlari bo’lgan Bobil, So’za va Persepolni ishg’ol qiladi.
330 yilda Makedoniya qo’shinlari butun Eron shoxligINI batamom istilo qilish
niyatida Baktriyaga kirib boradi. Ossuriya va Eron shoxlarINIng o’z davlatlari
sharxiy chegaralarINI kengaytirish mak, sadida yuritib kelgan bosxinchilik
siyosatINI Aleksandr Makedonskiy davom ettiradi. CHunonchi, Salmanasar I ning
obeliskida fil va karkidonlarning surati solingan, bu fil va karkidonlar Ossuriya
davlatining sharq.iy chegarala rida qul ga tushirilgan bo’lsa kerak. Persepol
saroyida asir olingan xind larning suratlari chizilgan. Doro 1 K,o bo’l daryosINIng
shimolida va xind daryosidan rarb tomonda yashagan qabilalarni o’ziga
buysundirgan Aleksandr vmloyatlarINI istilo k.ilish maqsadida katta k.ushin bilan
327 yilda Baktriyadan shimolisharxka karab yo’l olgan. Makedoniya qo’shinlari
K,obo’l daryosi vodiysidan utib, SHi moliG’arbiy xind istonga kirgan va xind
daryosi hamDa Beshdaryo viloyatigacha yyetib borgan. Ba’zi qabilalar, masalan,
ilgari Eron qul ostida bo’lgan gandxara qabilalari Aleksandrga buyso’nganlar.
"Gaksila degan katta shaharning xokimi Aleksandr qo’shinlariga kelib ku shil gan.
Ammo SHimoliGarbiy xind istonning ba’zi qabilalari va davlatlari boskinchi chet
elliklarga qattik karshilik ko’rsat ganlar Panjobdagi eng kuchli davlatlardan
birINIng xokimi podsho Por katta xushin bilan Aleksandrga karshi chikk.an, uning
qo’shINI 30 ming piyoda askar, 4 ming otlix askar, 3 ming jang arava va 200
fildan iborat bo’lgan. Ammo Aleksandr Por qo’shinlarINI batamom xirib
tashlagan, bu jangda Aleksandr .kammasi bo’lib 12 mingcha kishi yukoggan. Aleksandr bir necha katta g’alaba xozonganlan so’ngiGifazis daryosigacha borib
yetgan, ammo qo’shinlaRning yurishdan bosh tog’tganliklari tufayli orxaga
kaytishga majbur bo’lgan. Makedoniya qo’shinlarining Nearx boshchiligidagi bir
xis.mi dengiz orkali o’z mamlakatiga junab ketgan, Aleksandrning o’zi esa qolgan
xushin bilan suvsiz Gedg’oziya dashti orxali kaygib, oradan ko’p utmay, Bobilda
vafot etgan (323 yil).