1 – mavzu: hfx fanining asosiy tushunchalari mohiyati

YUrak urishining to`xtash belgilari: 

* Ko`z qorachig’ining kengayishi. 

* Uyqu arteriyasida pulsning yo`qligi. 

* Nafas olishmnng to`xtashi 

  

* Refleksning mavjud emasligi 

YUqoridagi xolatlar ko`zatilganda quyidagi tartibda xarakat qilish lozim:  

---

 

348 

1. Jabrlanuvchi chalqanchasiga qattiq yuzaga yotqiziladi.  

2.  Biror kiyimi dumaloqlanib bo`yni tagaga qo`yiladi. 

3.  Boshini orkaga egib, og’zi yopiladi. 

4.  "Og’izdan-og’izga" yoki "og’izdan-burunga"  usulida sun’iy nafas bsriladi. 

            5. YUrak bilvosita uqlanadi. 

 

 

 

 

 

9.4.-Rasm. Sun`iy nafas bsrish va yurakni uqalash usullari  

Agar jaroxatlangan shaxsning ko`z korachig’i kengaygan va pul’s urishi sezilmasa, kon 

aylamishini tiklash maksadida sun`iy nafas berish bilan bir vaqtda yurak uqalanishi lozim. 

Uqalashda o`ng qo`lning kafti jarohatlangan shaxsiing ko`kragiga qo`yiladi va tez-tez 

(minugiga 60 marta)bosiladi. Tananing pastki qismlari joylashgan vena qon tomirlaridagi 

qonni yurakka kelishini tezlatish maqsadida oyoqni 0,5 m gacha yukoriga ko`tarib qo`yish 

mumkin. Agar bu yordamlarni bir kishi bajarayotgai bo`lsa, 2-3 marta sun`iy nafas bergach, 

10-12 marta yurakni tashqi uqalash tavsiya etiladi. Jaroxatlangan shaxsning o`ziga kelganini 

nafas olishini tiklanishi, rangini qizarishi ko`z qorachig’ini  qisqarishi kabi belgilardan bilib 

olish mumkin.Buni tekshirish uchun massajni 2-3 sek to`xtatib turish mumkin. Agar 

jaroxatlangan shaxsda o`ziga kelish holatlari kuzatilmasa, sun`iy nafas berish va yurakni 

uqalashni vrach kelgunga qadar davom ettirish kerak.