1 – mа’ruzа. Elektr o’lchash usullari va asboblari bo’yicha umumiy

– rasm.

O’lchash tok transformatorida I_i>I, W₂ bo’lib, o’zgaruvchan tok zanjirlarida ishlatiladigan asboblarning o’lchash diapazonini kengaytirishda ishlatiladi. Tok transformatorining birlamchi toki I_iH 1 – 4000 A gacha bo’lgan chegarada, ikkilamchi I_{2 nom} toki 1; 2; 2.5; 5 A bo’lishi mumkin.

O’lchash tok transformatorlarining haqiqiy transformatsiya koeffitsiyenti

birlamchi I₁

tokini ikkilamchi tok I₂
ga nisbatidan topiladi

K_I  _I
, lekin u har

I₁
2

xil nagruzkalar uchun o’zgaruvchan miqdordir.

K_I – tok transformatorining ish rejimiga, tok chastotasiga bog’liqdir. Shuning uchun tok transformatorining shchitida ko’rsatiladigan nominal transformatsiya koeffitsiyenti uning asosiy parametri bo’lib hisoblanadi va quyidagicha aniqlanadi:

^KInom ^

_I1



_I2 ,

bu yerda ko’rsatishi.

^I1 =K_{I nom}I₂, I₂ – ikkilamchi chulg’amga ulangan ampermetrning

O’lchash tok transformatorlarida tok bo’yicha yuz beradigan hatolik yoki

transformatsiya koeffitsiyenti xatoligi quyidagi ifoda bo’yicha aniqlanadi:

I
_{f } ^KInom ^I2 ^{ K}I ^I2 _{100% } ^KInom ^{ K}I _100%

K_I I₂ K_I

Tok transformatorlarida tok bo’yicha xatolikdan tashqari burchak xatoligi ham bo’ladi.

Burchak xatoligi deb birlamchi tok vektori I bilan 180 ⁰ ga burilgan ikkilamchi tok vektori orasidagi burchak tushiniladi.

Tok transformatorlari yo’l qo’yiladigan xatoliklarning qiymatiga qarab, quyidagi aniqlik klasslariga bo’linadi: 0.05;0.1;0.2;0.5.

Tok transformatorlarining nominal ikkilamchi nagruzkasi deb, transformatorning ikkilamchi zanjiriga ulangan o’lchash asboblari chulg’amlari va tutashtiruvchi simlarning o’tkazgichlarning shunday eng katta qarshiligi tushuniladiki, bunda asbobning xatoliklari yo’l qo’yilgan chegaradan o’tmaydi. Nominal ikkilamchi nagruzka Z transformatorning shchitida “Om” larda yoki V A (vol’t – amper) da ko’rsatiladi.

Tok transformatorining normal ish rejimi qisqa tutashuv rejimiga yaqin rejim hisoblanadi va shu asbobli tarmoqqa ulangan transformatorning ikkilamchi chulg’ami, zanjirini uzish qat’iyan man qilinadi.