1 – laboratoriya ishi

Topshiriq:

1. 
   COM yoki LRT portlar o’rtasida aloqa o’rnatish uchun ishlatiladigan kabellarni kerakli joyga ulash.
   
2. 
   Aloqani o’rnatishga xizmat qiladigan dasturlarni o’natish.
   

Nazorat savollari:

1. 
   Ikkita Kompyuter o’rtasida aloqa o’rnatish qaysi portlar orqali amalga oshiriladi?
   
2. 
   Ikkita Kompyuter o’rtasida aloqa o’rnatish qaysi paytlarda zarur bo’ladi?
   
3. 
   Ikkita Kompyuter o’rtasida aloqa o’rnatilayotgan vaqtda Guest va H’st larning bir-birlaridan farqi nimada?
   
4. 
   Bir kompьyutdan turib ikkinchi bir Kompyuterga kirishga ruxsat berish qanday amalga oshiriladi?
   

6 – LABORATORIYA ISHI.

Mavzu: ArcCatalog muxitida territorial obyektlari uchun ma’lumotlar bazasini yaratish


Мақсад: ArcCatalog muxitida ma’lumotlar bazalari bilan ishlashni o’rganish
Nazariy qism

Hozirgi kunda juda ko’p internetdan foydalanuvchilar modem orqali internetga chiqishmoqda chunki ko’p bu bizning sharoitda internetda foydlanishning eng qulay yo’li bo’lib qoldi. Modem orqali internetga chiqayotganingizda sizga telefon tarmog’i, modem va bitta kartochkaning o’zi yetarli. Aytib o’tilgan narsalarning topish hozirda xech qanday muammo bo’lmay qolgan. Ishlab chiqarilayotgan yangi Kompyuterlarning Motherboardning o’zida hozirgi kunda modem mavjud, ya’ni uni qo’shimcha qilib sotib olishning ham zaruriyati bo’lmay qoldi. Telefon tarmog’i bo’lmagan joylar esa hozirgi kunda juda kam qolgan. Aytib o’tilgan kartochkani esa istalgan Kompyuter do’konlaridan topishingiz mumkin. Ularning ham har xil turlari mavjud bo’lib hozir bizga bu kartalarining qizig’i yo’q.

Avvalo modem qanday qurilma ekanligiga javob bersak. Modem bu telefon liniyasidan kelayotgan analog signallarni Kompyuter tushunadigan qilib raqamli signallarga aylantirib beruvchi qurilma bo’lib, ularning maksimal tezligi hozirgi kunda 56 Kbit rer second gacha yetib boradi. Modemning tezligiga qarab internetning ishlash tezligi tez yoki sekin bo’ladi.
Har bir qurilmaning o’z drayveri bo’lgani kabi modemlarning ham o’z drayverlari mavjud. Bu drayverlarni siz modemni sotib olayotgan vaqtingizda modem bilan birga sotib olasiz. Modem Kompyuterning USB (Universal Serial Bus) portiga ulanadi. Modemni Kompyuterga ulagan vaqtingizda uning drayverini sizning operatsion tizimingiz avtomatik ravishda topishga urinib ko’radi. Agar topa olmasa OS sizga yangi qurilma Kompyuterga ulanganligi va u qurilmaning drayveri topilmaganligi haqidagi xabarni beradi. Biz hozir modem drayverini qanday o’rnatishi ko’rib chiqamiz.
Modemni Kompyuteringizga ulagan vaqtingizda agar OS uning drayverini qidirib topa olmasa ekranda 6.1 rasmdagi kabi oyna hosil bo’ladi. Hosil bo’lgan oynada sizga topilmagan drayverni Internet dan qidirishga ruxsat so’rab (Can Windows connect to Windows Urdate to search for software), quyidagilardan birini tanlashingizni taklif qilinadi.

1. 
   Yes, this time only - Siz buni tanlaganingizda OS topilmagan drayverni Internet dan qidirib topishga urinib ko’radi.
   
2. 
   Yes, Now and every time I connect a device - Buni tanlaganingizda esa OS har qachon yangi qurilma ulanganda avtomatik ravishda uning drayverini Internet dan qidiradi.
   
3. 
   No, not this time – siz bu taklifni tanlaganingizda esa OS drayverni o’zining drayverlar bazasidan yoki siz ko’rsatgan joydan qidiradi. Agar siz modemingizni sotib olganda uning drayveri bilan birgalikda sotib olgan bo’lsangiz shu taklifni tanlaganingiz ma’qul. SHu taklifni tanlab, Next tugmasini bosganingizda ekranda 4.2 – rasmdagi oyna hosil bo’ladi. Agar hosil bo’lgan oynadan “Install the software automatically” ni tanlab Next tugmachasini
   

6.1 – rasm. Found new Hardware Wizard oynasi (1-qadam).

bossangiz, u holda Windows modemning drayverini avtomatik ravishda qidirib topishga urinib ko’radi. Lekin siz o’zingiz modem bilan birgalikda sotib olgan drayverni ko’rsatish uchun “Install from a list or srecific location” ni tanlab, so’ngra Next ni bosishingiz kerak. Keyingi hosil bo’lgan oynadan (6.3 – rasm) drayverni yo’lini ko’rsatish uchun “Include this location in the search” ni tanlab, so’ngra Browse tugmasini bosasiz va kerakli papkani ko’rsatasiz (qaysiki modemning drayveri joy olgan). Keyingi hosil bo’lgan oynadan esa (6.3 - rasm) Finish tugmachasini bosib, drayverni o’rnatish yakunlanadi.

6.2 – rasm. Found new Hardware Wizard oynasi (2-qadam)

6.3-rasm. Found new Hardware Wizard oynasi (3-qadam)



6.4 – rasm. Found new Hardware Wizard oynasi (3-qadam)

Internet ga modem orqali chiqish uchun birinchi navbatda modemni Kompyuterga ulash, agar uning drayverini OS topa olmasa, u holda drayverni maxsus sotib olingan dastur orqali o’rnatishni oldingi LABORATORIYA mashg’ulotida ko’rib chiqdik. Internet ga chiqish uchun bizga zarur bo’lgan narsalardan yana biri bu dasturiy ta’minotdir va Internet kartochkasidir. Internet kartochkasini siz hozirgi kunda istalgan kompьyuьter do’konlaridan sotib olishingiz mumkin. Internet kartochkasida siz uchun maxsus telefon raqami, foydalanuvchi nomi va sizga ajratilgan maxsus parol keltirib o’tilgan bo’ladi. Hozirgi kunda dasturiy ta’minotlarning ham har xil turlari mavjud. Lekin biz sizlar bilan Windows ning standart dasturlari orqali Internet ga chiqishni ko’rib chiqamiz. Buning uchun biz Start All Rrogramms Accesoties Communications Network Connections ga kirishimiz kerak. Hosil bo’lgan oynadagi Network Tasks dan Create a new Connection tanlanadi va Next tugmachasi bosiladi. So’ngra ekranda 7.1-rasmdagi kabi oyna hosil bo’ladi. Hosil bo’lgan oynadan siz Connect to the Network at my workrlace tanlanadi va Next tugmachasi bosiladi.

7.1 – rasm. Internet ga modem orqali ulanish (1-qadam)

Keyingi hosil bo’lgan 7.2-rasmdagi kabi oynadan esa Dial-ur Connection tanlanadi va yana Next tugmachasi bosiladi.

7.2– rasm. Internet ga modem orqali ulanish (2-qadam)

Keyingi hosil bo’lganda 7.3-rasmdagi kabi oynada esa siz Internet ga ulanish yorlig’iga nom berishingiz kerak. SHunday ekan siz bu oynadagi maxsus joyga biror-bir so’zni yozishingiz va Next tugmachasini bosishingiz kerak.

7.3– rasm. Internet ga modem orqali ulanish (3-qadam)

Keyingi 7.4-rasmdagi kabi hosil bo’lgan oynadagi maxsus ajratilgan joyga siz o’zingiz tanlagan provayder bergan telefon raqamlarini kiritasiz va Next tugmasini bosasiz. Keyingi oynada esa siz Finish tugmasini bosish orqali Internet ga modem orqali ulanish jarayonini yakunlaysiz. Agar siz bu oynada Add a shortcut to this Connection to my Desktor ga belgi qo’ysangiz, u holda Internet ga ulanish yorlig’i ish stolida ham ko’rinib turadi.

7.4– rasm. Internet ga modem orqali ulanish (4-qadam)

Yaratilgan Internet ga ulanish yorlig’i ishga tushirilganda quyidagi 7.5-rasmdagi kabi oyna hosil bo’ladi.

7.5-rasm. Internet ga ulanish

Bu yerda siz User name ga sizga Internet kartochkada ko’rsatilgan nomni yozasiz va Rassword ga Internet kartorchkada ko’rsatilgan parolni yozasiz.