1- иш Мавзу: sql server муҳитида “Моҳият алоқа” модели асосида маълумотлар базасини яратиш

Топшириқ
Ҳозирги мавжуд SQL инъекция хужумларидан бирини қўллаб ундан химоялашни кўрсатиш ва назорат саволларига жавоб ёзиш.
Назорат саволлари

1. 
   SQL инеъкциянинг қандай турлари ҳозирда кенг тарқалган?
   
2. 
   SQL инеъкциядан химоялашнинг қандай чоралари мавжуд?
   
3. 
   МБ жадвалининг стандарт ва ностандарт исмларига мисоллар келтиринг(login, password).
   

7-иш
Мавзу: SQL Server маълумотлар базасини бошқариш тизимида роллар бериш ва уларни созлаш
Ишдан мақсад: MS SQL Server МББТ ролли имкониятлари ва унда ахборот химоясини таъминлаш усулларини ўрганиш.
Назарий маълумотлар
Маълумотлар базасини химоялашнинг бир неча усуллари мавжуд бўлиб, улардан асосийси МББТ билан боғлиқдир. Улар қуйидагилардир:

• 
  МББТда хар бир фойдаланувчи турли ҳуқуқлар ега;
  
• 
  МББТда турли маҳфийлик даражасига ега бўлган маълумотлар мавжуддир. Бундан келиб чиқиб, фойдаланувчилар ҳуқуқига қараб маълумотлардан фойдаланиши мумкин;
  
• 
  МББТдан фойдаланувчилар ўзининг идентификатори ва паролига ега бўлади ва ундан фақат ўзи фойдаланиши мумкин. Админстраторда бу маълумотлар кодланган кўринишда сақланади;
  
• 
  МББТда фойдаланувчилар гуруҳи мавжуд бўлиб, гуруҳдаги фойдаланувчилар бошқа гуруҳга хам аъзо бўлган бўлиши мумкин;
  
• 
  Роллар бериш. Фойдаланувчилар бир ёки бир неча ролларга ега бўлиши мумкин.
  

МС Аccесс МББТда гуруҳлаш ва парол ёрдамида МБ хавфсизлигини таъминлаш мумкин.
MS SQL Server МББТ да захира нусхалаш
MS SQL Server МББТ доимий ишчи режимида (он-лине) ишлайди. Шунинг учун биринчи химоялаш усули сифатида динамик захира нусхалашни келтириш мумкин. МБга фойдаланувчилар томонидан ўзгартириш киритилиши билан нусхалашни бошлайди. Қурилма ишчи холатини йўқотганда, електир тармоғи узилганда охирги ўзгаришни сақлаб қайта кўриш имкониятини беради. Захира нусхалаш параллел усулда амалга оширилганда бир вақтда 32 та қурилмада нусха яратиши мумкин(баcкуп девиcес).
Фақат битта қурилмага алоҳида захира нусхасини ёзиш учун wрите-аҳеад буйруғидан фойдаланилади.
Транзаксияларни журналини кўриш учун чеcкпоинт буйруғи киритилади.