1- amaliy mashg'uloti

1- Amaliy mashg'uloti

Mavzu: Kompyuter tarmoqlarining texnik vositalari Ishdan maqsad:

1. 
   Kompyuter portlari, tarmoq kabellari va ularni ulash bo’yicha amaliy ko’nikmaga ega bo’lish;
   
2. 
   Ethernet / FastEthernet tarmoq kartasida kabellarni montaj qilish, tarmoqqa ulash jarayoni haqida nazariy hamda amaliy ko’nikmalarga bo’lish.
   
3. 
   Microsoft Visio dasturi yordamida kompyuter tarmog’ini yaratish
   

Texnik jihozlar:

• 
  Ethernet / FastEthernet tarmoq kartali 2 ta kompyuter;
  
• 
  UTP Cat 5 kabeli, RJ45 konnektorlar, kabellarni montaj qilish uchun asboblar;
  
• 
  Hub qurilmasi.
  
• 
  Microsoft Visio dasturi paketasi
  

Nazariy qism:

Kompyuter tarmoqlarining texnik vositalari bu tarmoq qurilmalari bo’lib, abonentlar o’rtasidagi real aloqani ta`minlab beradilar. Dastlab portlar haqida to’xtalamiz:
Informasion texnologiyalarda portlar – bu yuborilayotgan va qabul qilinayotgan axborotlar o`rtasidagi mantiqiy yoki fizik bog`lanishni tashkil etib odatda quyidagi sinflardan iborat:

1. 
   Qurilmali (apparatli) portlari – bu asosan kompyuterning fizik qurilmasi bo`lib u vilka yoki kabellar yordamida kompyuterga bog`lanadi. (1- rasm.) Bular: Parallel port, davomli port, USB, PATA/SATA, IEEE 1384 (FireWire), PS/2
   
2. 
   Kiritish-chiqarish porti – mikroprosessorlarda qurilmalar yordamida ma`lumotlar almashish imkonini beradi. U dasturga o’zaro ma`lumotlar almashishni tashkil etadi.
   
3. 
   Tarmoqli port – TCP va UDP protokol parametrlari bo`lib, u IP formatidagi ma`lumotlar paketi qo`llanilishini aniqlaydi. (2-rasm.)
   

Kompyuterning tashqi qurilmalari bilan axborot almashishi jarayonini uning tashqi interfeysi tashkil qiladi. Tashqi interfeys portlar, shinalar, kompyuterlar
birlashmasi va tashqi qurilmalar jamlamasidan iboratdir.
Tarmoq kabellari turli qurilma standartlarini boshqarish uchun fizik muhit turlari bo’lib quyidagilar:
- Buralma juft (3-rasm.), koaksial (4-rasm.) va optik tolali (5-rasm.) kabellar.

1-rasm. Qurilmali portlar

1 2
2- rasm. Tarmoqli port
Bog’lash uchun qo’llaniladigan kabellar uzatish muhiti deb yuritiladi.
Kabellar asosan uchga bo’linadi:

1. 
   Koaksial kabellar (coaxial cable), ular televizion antennaga juda o’xshash. O’tkazish tezligi: 10 Mbit/sek. Asosan bino ichidagi tarmoqni hosil qilishda foydalaniladi. (3-rasm.)
   

3-rasm. Koaksial kabel

2. 
   Juftli o’ram kabellari (tvisted pair) telefon simini eslatadi. O’tkazish
   

tezligi: 100 Mbit/sek. Asosan bino ichidagi tarmoqni hosil qilishda foydalaniladi. (4-rasm.)

. 4-rasm. Juftli o’ram kabel

3. 
   Optik tolali kabel (fider-optic cable). Eng ishonchli va tez, shu bilan birga juda qimmat kabel turi. Oralig’i 100 km masofadagi tarmoq uchun qo’llaniladi. O’tkazish tezligi: 2 Gbit/sek. (5-rasm.)
   

5. 
   rasm. Optik tolali kabel