|
1- AMALIY MASHG’ULOT UCHUN TOPSHIRIQ
1.“Klaster” metodidan foydalanib, tikuvchilik ustaxonasidagi texnika xavsizligi va sanitariya-gigiyena qoidalarini yoriting.
2.Tikuvchilikda ishlatiladigan gazlamalarning xususiyatlarini izohlang.
3.Tikuvchilik ustaxonalarida ish o’rnini tashkil etish qoidalarini yozing.
Sanitariya, gigiyena va xavfsizlik tesnikasi
Mehnat muhofazasi ish jarayonida insonning mehnat qobiliyatini, sog'ligini va xavfsizligini
ta'minlash uchun yo'naltirilgan qonunlar majmuasi, ijtimoiy-iqtisodiy, tashkiliy, texnik,
profilaktik tadbirlar va vositalardir. Mehnatkashlaming sog'ligini muhofaza qilish, xavfsiz ish sharoillarini yaratib berish, kasbiy kasalliklarni va ishlab chiqarish jarohailarini yo'qotish O'zbekiston Respublikasi hukumatinmg asosiy g'amho'rlikligidan biridir. Mehnat muhofazasi qonunlarida quyidagilar ko'rsatilgandir:
koraonalarda mehnalni mahofaza qilishni tashkil etish qoidalari, uni rejalashtirish va mablag' bilan taminlash xavfsizlik texnikasi va ishlab chiqarish sanitariyasi qoidalari, shu bilan birga kasbiy kasaiklar va ishlab chiqarish jarohallaridan saqlanish shaxsiy vosilalari, zararli ish sharoitlari uchun tovon to’lash
- ayollaraing, yoshlaming va mehnat imkoniyatlari cheklanganlarning mehnatini muhofaza qilish qoida va me'yorlari:
-mehnat muhofazasi sohasida nazorat tashkilotlari faoliyatini tartibgasoluvchiqoidalar;
- mehnat muhofazasi qonunlari buzilganda qo'llaniladigan javobgarlik;
Ishlab chiqarish korxonalarida odamga ko'pincha pasi va yuqori harorat, kuchli issiqlik nurlari, "chang titrashlar (vibratsiya), elektromagnit to'lqinlari, zaharli ximiyaviy moddalar, shovqin va
boshqalar ta'sir ko'rsatadi: bular kishi sog'ligining buzilishiga va ish qobiliyatining pasayishiga olib kelishi mumkin. Bunday noxush ta'sirotlar va ulardan kelib chiqadigan asoratlarning oldini olish uchun ishchilar sog'ligi.
Tikuvchilik korxonalarida yoki ustaxonalarida mashinalarni, rresslar, dazmollar va qo’l asboblarini ishlatayotganda qo’lga igna kirib ketishi, qo’lni nimadir kesib olishi, mashinalarning aylanib turadigan qismlarini kiyim yoki sochni o’rab ketishi, dazmol yoki rresslarda biron joy kuyib qolishi, tugma yoki igna rarchalari uchib yuzga tegishi va hokazolar natijasida ishlovchilardan birontasi jarohatlanib qolishi mumkin. Xavfsizlik texnikasi qoidalari va shunday noxushliklar yoki baxtsiz hodisalarining oldini olishga xizmat qiladi.
Tikuv sanoati O’zbekiston Resrublikasida eng istiqbolli yo’nalishlardan biridir. Xozirgi kunda juda imkoniyatli korxonalar іatorida “Yulduz”va “Јizil tong” AJ, “Sharі guli” AJ, “Rarizod” tikuv birlashmasini, Andijon, Namangan, Јarshi, Samarіand, Urgench tikuv korxonalarini
Ko’rsatish mumkin.
Tikuv korxonalari uchun xom ashyo sifatida raxta, jun, shoyi va sintetik tolalardan bajarilgan gazlamalar kґllaniladi.
Raxta zavodlarda xar xil chiіindilardan tozalanadi, uruІidan tolasi ajratib olinadi, tozalangan tola maxsus rresslarda kir xoliga keltirilib tґіuv kombinatlariga yuboriladi. U yerda yigiruv, tґіuv va boshіa fabrikalardan ґtib gazlama xoliga keltirilib, tikuv korxonalariga ґram yoki kitob xolida keladi.
Tikuv korxonalari іuyidagi asosiy tsexlardan tashkil torgan: tayyorlov, bichuv, tikuvyiІuv, tajriba tsexlari, µamda yordamchi: remont-mexanika, elektr, rayvandlash, qurilish,
omborlar va boshіalar.
Kiyim yaratishda mashinalar raydo bґlishidan avval, asosan іaychi, іґl richoІi, ir µamdaignadan foydalanishgan
Tikuvchilik qoidalari uch guruxga bo’linadi:
1. Qo’l va mashina jarayonlarida ishlovchilar quyidagilarga rioya qilishlari kerak:
-mashinalar, asbob va moslamalarning ishga yaroqliligi tekshirib turiladi. Ishboshlashdan oldin ish o’rni saranjomlab olinadi, mashina barmoqqa igna kirib ketishining oldini oladigan saqlagich, yuritgich tasma to’sig’i, mashinani ishga tushirish joylarida izolyasiya bor-yo’qligi tekshiriladi va hokazo;
elektr simlariga ir, latta, simchalar osmaslik lozim, aks holda qisqa tutashuv yuz berishi mumkin. Simlarda nuqson sezilsa, darhol elektromontyorlarga xabar berish, ochilib qolgan simlarga qo’l tekkizmaslikkerak
-tugma qadash mashinasida ishlaganda saqlash ekranidan foydalanish zarur;
-narsalarni ishlayotganda mashina ustidan uzatish mumkin emas;
elektr dvigatelni o’chirmasdan mashinaga moy surish, uni tozalash, mashina shkiviga tasma kiydirish ma’n etiladi;
ish o’rnida asboblar sochilib yotmasligi, qaychi va irlar mashinaning aylanayotgan qismlari yoniga qo’yilmasligi kerak;
-ish o’rinlari orasidagi yo’lni to’sib qo’ymaslik lozim.
2. Dazmollovchilar quyidagilarga rioya qilishlari kerak:
-ish boshlashdan oldin shnur izolyasiyasi tekshirib ko’riladi;
dazmolning sozligiga ahamiyat berish zarur (korrusda qisqa tutashuv bo’lsa, ishlayotganda qo’lga salgina igna sanchilgandek bo’ladi);
-ishlayotganda shnur dazmolga tegib turmasligi kerak;
-dazmolni o’ta qizib ketishiga yo’l qo’ymaslik kerak;
-dazmol, rubilnik, vilka buzuq bo’lsa, elektromontyorni chaqirish kerak.
3. Rressda ishlaydiganlar quyidagilarga rioya qilishlari kerak:
-ish boshlashdan oldin ish o’rni tayyorlab olinadi, rressning ishga yaroqliligi tekshirib ko’riladi. Buzuq rressda ishlash ma’n etiladi. Rressda ishlayotganda qo’lni rress yostiqlari orasida qolishidan ehtiyot qilinadi. Ishlayotgan rressni nazoratsiz qoldirib bo’lmaydi. Ish
tugugach rressni to’xtatib, ish o’rnini yig’ishtirib qo’yish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
