1- amaliy mashg’ulot Mavzu: Suyuqliklarning fizik xossalariga doir masalalar yechish

Misollar
1- misol:Agar diametri d=10 sm bo’lgan quvurdan υ= 51 sm/s tezlik bilan harakatlanuvchi suyuqlik o’rganilsa, uning harakat rejimi aniqlansin. Syuqlik uchun kinematik qovushqoqlik koeffitsiyentining qiymatini ν = 0,0117 ga teng deb olinsin.
Yechish: Reynolds soninining qiymatini quyidagi formula yordamida aniqlaymiz:

Reynolds sonining hisobiy qiymatini uning kritik qiymati Re_kr=2320 bilan taqqoslab, aytish mumkinki (43500>2300), quvurdagi suyuqlikning harakati turbulent rejimdagi harakatga mos kelarkan.
Javob: Turbulent rejim.


2- misol: Agar neftning sarflanish miqdori Q = 4 l/sek va harorati t = 14 ^oC bo’lsa, quvur diametri d =10 sm bo’lganda, kinematik qovushoqlik koeffisiyenti bo’lgan neftning harakati davomidagi harakat turi aniqlansin.
Yechish: Suyuqlikning o’rtacha tezligini quyidagicha aniqlaymiz.

So’ngra Reynolds sonini aniqlaymiz.

Re < R_kr, bo’lganligi uchun suyuqlikning quvurdagi harakati laminar rejimda amalga oshirilar ekan.
Javob: Laminar rejim.
3-misol: Balandligi H= 0,2 m, eni b= 0,5 m, suv sathi h= 0,15 m bo’lgan to’g’ri to’rtburchak kesimli lotokdan (11- rasm) = 1,2 m/s. tezlik bilan harakatlanayotgan suyuqlikning harakat rejimini aniqlang.

6.1- rasm. Suyuqlikning harakat rejimini aniqlahga oid sxema.

Yechish: Suyuqlikning kinematik qovushoqlik koeffitsiyentini v = 0,01∙10^-4 m²/s. teng deb, Reynolds sonining qiymatini quyidagicha aniqlaymiz.
.
Ko’rinib turibdiki, Reynolds soning hisobiy qiymati Re > Re_кр, demak suyuqlikning harakati turbulent rejimda bo’lar ekan.
Javob: Turbulent rejim.


Mustaqil yechish uchun masalalar
1-masala: Harakat tezligi υ= 1,5 m/sek tezlik bilan diametri d= 100 mm bo’lgan quvurda harakatlanayotgan suvning harakat rejimini aniqlang. Suvning kinematik qovushqoqlik koeffitsiyenti v = 0,01 sm²/sek.
Javob: harakat tartibi turbulent
adabiyot: A Sibin, I.F.Shanayev “Gidravlika” 85 bet
_2-masala: Qavatining balandligi 100 mm va asosi 150 mm bo’lgan ko’ndalang kesim yuzali lotokdan υ= 0,2 m/sek tezlikda oqayotgan neftning harakat tartibini aniqlang. Kinematik qovushqoqlik koeffitsiyenti
Javob: Harakat tartibi turbulent rejimda.
3-masala: Diametri d= 0,2 m va o’rtacha tezligi υ= 0,01 sm²/sek bo’lgan choyan quvurdan suv harakatlanganda gidravlik qarshilik koeffitsiyenti ni aniqlang.
Javob: