0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot

yakka tartibdagi tadbirkorlik yuridik shaxs tashkilisiz va ishchi yollash huquqiga ega bo'lmagan, qo'lida xususiy tadbirkor sifatida davlat ro‘yxatidan o'tganligi haqida guvohnomasi bor bo'lgan jismoniy shaxsdir.

mikrofirma — mulk shaklidan qat’iy nazar ishlab chiqarish tarmoqlarida o‘rtacha 20 kishigacha va boshqa sohalarda 10 kishigacha xodimi bo‘lgan korxonalar.

kichik korxona: a) yengil va oziq-ovqat sanoatida, metallni qayta ishlash va asbobsozlik, yog'ochni qayta ishlash, mebel sanoati, qurilish materiallari sanoatida yiliga o‘rtacha 100 kishigacha xodimi bo‘lgan; b) mashinasozlik, metallurgiya yoqilg‘i-energetika va kimyo sanoati va qishloq xo‘jalik mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlashda, qurilish va boshqa ishlab chiqarish sohalarida 50 kishigacha; d) fan sohasida, aloqa, xizmat ko‘rsatish sohasida, ilmiy sohada, chakana savdo va boshqa noishlab chiqarish tarmoqlarida 25 kishigacha xodimi boigan korxonalar.

Turli xil mamlakatlar — AQSH, Germaniya, Fransiya, Gol- landiya, Janubiy Koreya, Xitoy va boshqalarda korxonalar yirikligini aniqlashning o‘ziga xos mezonlari ishlatiladi, ular bir xil emas.

Bizda kichik va o‘rta biznes subyektlarini eng asosiy ko‘rsatkichi bu ishchi va xizmatchilar sonidir.

Bunday ko'rsatkich - firmadagi barcha xodimlar soni, jumladan shartnoma asosida va qo'shimcha ravishda ishlayotgan xodimlarning haqiqiy ishlagan vaqtini va filiallarda, korxonadan boshqa joyda ajralib turgan bo'linmalardagi xodimlar sonini hisobga olgan holda aniqlanadi. Agar kichik korxonada xodimlar soni belgilangan me’yordan ortib ketsa shu muddat mobaynida va undan keyingi uch oy davomida imtiyozlar bekor qilinadi.

Bizningcha korxonalar yirikligini aniqlashda ularning yillik mahsulot hajmi, ishlab chiqarish quwati va yoki kapitalining miqdorini hisobga olish zarur. Hozirgi zamon fan-texnika yutuqlarini ishlab chiqarishga kiritilishi korxonalardagi xodimlar sonini albatta kamaytiradi. Bunga sabab og‘ir ishlar yengillashadi, jismoniy mehnatning ma’lum qismi aqliy mehnat sharoitlari o'zgarib, mehnat madaniyati unumdorligi ortadi. Demak, xodimlarning bir qismi ishlab chiqarishdan bo'sha- tiladi, ular boshqa sohalarga oqib o‘tadilar.