0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot


Aylanma kapitalining harakat tezligini oshirish yo‘IIari quyidagilar



Download 1,69 Mb.
bet180/288
Sana18.01.2022
Hajmi1,69 Mb.
#390097
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   288
Aylanma kapitalining harakat tezligini oshirish yo‘IIari quyidagilar:

  • korxonada zarur bo'lmagan, keragidan ortiqcha materiallarni saqlab turmaslik;

  • ishlab chiqarish jarayonini tezlashtirish;

  • tayyor mahsulotlarni shartnoma majburiyatlarga ko‘ra, iste’- molchiga tez va o‘z vaqtida yetkazish;

  • ishlab chiqarish davrini qisqartirish;

  • mehnatni aniq taqsimlash.

    1. Kapitaldan daromad (foiz)

Har bir ishlab chiqarish omili, shu jumladan, kapital o‘z egasiga (mulkdorlarga) pirovard natijada yangi foyda keltirib turadi. Mehnat uchun to‘langan haq uning bahosi yoki ish haqi deb ataladi.

Yerdan foydalanish uchun to‘langan haq uning bahosi yoki renta deb ataladi. Renta — yer egasining daromadi hisoblanadi.

Boshqalarning jismoniy kapitalidan yoki pulidan foydalanish uchun to‘lovlar foiz to‘lovlari deb ataladi va kapital egasining daromadi hisoblanadi. Kapitaldan olinadigan bunday daromad «Kapitaldan foiz» deb ataladi. Lekin foyda bilan foizni adashtirishadi. Bunga sabab, ularning ikkalasini ham ayrim hollarda tadbirkorning o‘zi oladi. Agar tadbirkor o‘z puliga (kapitaliga) ishlab chiqarishni yaratib uni yurgizadigan bo‘lsa, bundan keladigan daromad foiz daromadiga, tadbirkor daromadiga (foydasiga) bo‘linadi. Demak, investitsiya uchun sof xarajatlar miqdorini ikkita omil belgilaydi:


  1. Olinadigan soffoydaning me’yori.

  2. Stavka foizi.

Daromad foizi asosida biznesga qo'yilgan kapitaldan alternativ usullarda foydalanish yotadi, ya’ni pulning eng foydali ishlarga sarf qilinadigan yo‘llari, sohalari (masalan, bankka qo'yish, aksiyalar sotib olish yoki boshqa shunga o‘xshashlar) tanlab olinadi. Foiz hisobida kapitaldan foyda miqdori stavka foizlari yordamida topiladi, ya’ni qarzga olgan har qanday kreditor puldan foydalangani uchun to‘laydigan qiymat asosida topiladi. Agar bankning har yilgi stav- kasining miqdori 10 foiz boisa, albatta investor o‘z pulini 5 %

daromad keladigan ishga qo‘ymaydi. Bozor qonunlari bo‘yicha mulkdor (yoki investor) barcha sharoitlar bir xil bo'lganda o‘z pulini yiliga, eng kamida 10 % dan daromad keltiradigan ishga qo‘yadi. Amalga oshirilgan investitsiyalardan keladigan qaytim normasi — investitsiya daromadlaridan foiz to'lovlarini ayirib, qolgan summaning investitsiya qiymatiga % hisobidagi nisbatdir.




Download 1,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   288




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish