0‘zbekiston respublikasi oliv va orta maxsus ta’lim vazirligi

Tarbiya jarayonini tashkil
etishga doir zamonaviy
yondashuvlar va ularning
o‘ziga xosliklari


Bugungi kunda tarbiya jarayoniga xil-
ma-xil yondashuvlar mavjud boTib. tar-
biyaviy ishiarni tashkil etishda mazkur
vondashuvlarni hisobga olish juda mu-
himdir.
Faoliyatga yo'naltirilgan yondashuv. Mazkur yondashuvning mohi- yati — bixevioristik yo’nalganiik. tarbiyani shaxsning xulq-atvoriga ta’sir ko'rsatadigan ijtlmoiy pedagogik ta’sir sifatida qarash; har bir pedagogik ta’sir tarbiyalatiuvchida uning so'zlari, xatti-harakati yoki amallarida namovon bo‘ladigan maTum javobni yuzaga keltiradi.
Madaniyatshisnoslik yondashuvi. Maxsus tashkil qilingan pedagogik jarayon sifatida tarbiy adan voz kechish. Madaniyatni. dunyo manzarasini egallash jarayonida atrofdagilarning xatti-harakatlari va xulqiga tabiiy. tarzda moslashish.
Aksiologik yondashuv. Mohiyati - insomiing jamiyatdagi hayotining o'zini qadriyat sifatida qaraydigan asosiy falsafty qadriyatlar nazariyasi; tarbiya hayotga tayyorlashga. shaxsiy qadriyatli yohialganlikva shaxsning munosabatlaririi shakliantirishga qaratitgan. Tarbiya qadriyatlarni o‘z- iashtirish va interiorizatsiyalash jarayoni sifatida tashkil etiladi.
Ijtimoiylashtirishga doir yondashuv: tarbiyaga "hayot maktabi” sifa­tida qarash; ijtimoiy aliamiyatli si fall ami shakllantirish; hayotiy tajribani sotsiumda egallash; sotsiumda ijodiv o^:z-o^£zini rivoojlantirishni qoTlab- quvvatiash.


Germemvtikyondashuv: insonparvarlikka doir hodisalarni tushunish va talqin qilishning G-nazariyasi; subyektning psixoiogik tajribasiga, kechinmaga murojaat; tarbiyachi va bola dialogi sifatida tashkil qili-. nadigan pedagogik o'zaro hamkorlik vaziyatida kechinmalarni.yuzaga

keltirish; tarbiyalanuvchi hayot mazmuni va uning hayot qadriyailariga nisbatan munosabatini tushunish.

Sinergetikyondashuv; shaxsni o‘zgartirishyoTlarining variativiigi; bi- furkatsiya (tanlov) nuqtasidan foydalanish; shaxsning icbki imkoniyatlari.
Anlropologik yondashuv: insonparvarlik pedagogikasi, refleksiv pe- dagogika; individual qobiliyatlami rivojlantirish: o^;z-o'ziga tarbiya ehtiyojini rivojlantirish: insonparvar maqsadlarni axloqiy faziiatlar ■ (insoniylik, ishonch. minnatdorlik. chidamlitik) sifatida qo'yish; tashhis- lash; shaxsning o'z-o'zini belgilashini ta^:minlash.
Tarbiya turlari xilma-xil tasnif elilish tav- sifiga ega, Ko'proq immmiashgan tasnif o'zida aqiiy. mehnat, jismoniy tarbiyani


Tarbiya turlarining
umumiy rasniti


qamrab oladi..
Ta ’lim muassasalaridagi tarhiyaviy ishlur inrli yo 'nalrshlar bi Ian
bog^£Jiqlikda fuqarolik, siyosiv, baynalmilal. axloqiy, estetik. mehnat. jis-
moniy, huquqiy, ekologik, iqtisodiy tarbiyaga boTinadi. Institutsional
belgilari bo ‘yicha oiJa, taTim muassasasi, taTim muassasasidan tashqari,
diniy, bolalar, voshlar tashkilotlarldagi tarbiya, maxsus taTim muassasa-
iaridagi tarbiyaga bo¹ linadi.
Tarbiya va tarbiyalanuvchilar orasidagi munosaballar mhtbiga ko 'ra
avtoritar, demokratik, liberal, erkin tarbiya: turli falsafiy konsepsiyalar
bilan bogTiqlikda pragmatik. aksiologik. jamoaviy. individual tarbiya
farqlanadi.