0Raqamli texnologiya fakulteti 2-kurs talabalariga 4-semestr uchun «Falsafa» fanidan yakuniy nazorat savollari

“Korrupsiyaga
 
qarshi 
kurashish 
to’g’risida”
gi  Qonuni  qabul  qilindi.  Qonunning  3-
moddasida  asosiy  tushunchalar  berilgan 
bo’lib,
  unda 
korrupsiya, korrupsiyaga oid huquqbuzarlik va manfaatlar 
to’qnashuviga
 doir tushunchalarga 
ta’rif
 berilib, bular, 
o’z
 
navbatida,  fuqarolarga  korrupsiya,  korrupsiyaga  oid 
huquqbuzarlikning  nima  ekanligi  va  ularning  salbiy  illat 
ekanligi haqida 
ma’lumot
 beradi. 
Qonunning  5-moddasida  esa  korrupsiyaga  qarshi 
kurashish 
sohasidagi 
davlat 
siyosatining 
asosiy 
yo’nalishlari
 
ko’rsatib
 
o’tilgan
 
bo’lib,
  ular:  aholining 
huquqiy  ongi  va  huquqiy  madaniyatini  yuksaltirish, 
jamiyatda  korrupsiyaga  nisbatan  murosasiz  munosabatni 
shakllantirish,  davlat  va  jamiyat  hayotining  barcha 
sohalarida  korrupsiyaning  oldini  olishga  doir  chora-
tadbirlarni 
amalga 
oshirish, 
korrupsiyaga 
oid 
huquqbuzarliklarni 
o’z
  vaqtida  aniqlash,  ularga  chek 
qo’yish,
  ularning  oqibatlarini,  unga  imkon  beruvchi 
sabablar va shart-sharoitlarni bartaraf etish, korrupsiyaga 
oid 
huquqbuzarliklarni 
sodir 
etganlik 
uchun 
javobgarlikning  muqarrarligi  prinsipini 
ta’minlashdan
 
iboratdir. 
O’zbekiston
 
Respublikasi 
Jinoyat 
kodeksida 
javobgarlik  belgilangan  quyidagi  ijtimoiy  xavfli  qilmishlar 
korrupsiyaviy jinoyatlar hisoblanadi:Masalan, 
o’zlashtirish
 
yoki  rastrata 
yo’li
  bilan  talon-toroj  qilish,  jinoiy 
yo’l
  bilan 
topilgan  mulkni  olish  yoki 
o’tkazish,
  byudjet  intizomini 
buzish,  hokimiyat  yoki  mansab  vakolatini 
suiiste’mol
 

---

qilish,  hokimiyat  yoki  mansab  vakolati  doirasidan  chetga 
chiqish,  hokimiyat  harakatsizligi,  pora  olish,  pora  berish; 
pora  olish-berishda  vositachilik  qilish,  xizmatchini  pora 
evaziga 
og’dirish,
  tovlamachilik 
yo’li
  bilan  haq  berishni 
talab  qilish,  qiynoqqa  solish  va  boshqa  shafqatsiz, 
g’ayriinsoniy
  yoki  qadr-qimmatni  kamsituvchi  muomala 
hamda  jazo  turlarini 
qo’llash,
  tergov  qilishga  yoki  sud 
ishlarini  hal  etishga  aralashish, 
yolg’on
  guvohlik  berish, 
jinoiy  faoliyatdan  olingan  daromadlarni  legallashtirish, 
hokimiyatni 
suiiste’mol
  qilish,  hokimiyat  vakolatidan 
tashqariga  chiqish  yoki  hokimiyat  harakatsizligi  va 
hokazolar. 
 
196 
1 
1 
12 
Ulug‘vorlik kategoriyasining falsafiy mohiyati. 
Ulug’vorlik 
–  insonning  narsa  hodislarga  estetik  va 
axloqiy  mezonlar  bilan  yondashishi  va  ulardan  yuksak 
hayratlanish  tuyg’usini  hosil  qiluvchi  estetik  hissiyot 
majmuidir.  Ulug’vorlikning  ko’lami  go’zallik  ko’lami  kabi 
cheksizdir.  Ulug’vorlik  o’zida  hajm,  miqdor,  ko’lam  va 
buyuklikni 
mujassam 
etadi. 
Shiller 
ulug’vorlik 
tushunchasini  dramatiklashtiradi:  u    qayg’u  va  qo’rkuvni 
yengish  insonni  qanchalik  ulug’lashi  va  chiroy  baxsh 
etishini  ko’ratib  beradi.    Bu  yerda  u  «axloqiy  xavfsizlik» 
tushunchasini kiritadi. Qo’rquv va dahshatga qarshi borish 
uchun  ham  xavfdan  xoli  bo’lish  lozim.  Jismoniy  xavfsizlik 
bevosita  shaxsning  o’ziga  tegishli  bo’lib,  insondagi  qatiy 
ishonch bois xotirjam, xavfsiz. Biroq, dahshatli yo’qotishlar 
va  mudhish  qotilliklar  qarshisida  insonning  xotirjamligi 
yo’qoladi. Agar xavf insonning o’zigagina yaqinlashsa
-
yu, u 
o’zini  hotirjam  xis  qilsa,  demakki,  uning  vijdoni  xavfdan 
xoli;  unga  hyech  qanday  havf  taxdid  solmaydi.  Shu  bois 
Shiller «axloqiy havfsizlik»ni din, e’tiqod va abadiylik bilan 
bog’laydi.  «Axloqiy  xavfsizlik»ning  zaminiy  xususiyatini 
hayot  va  o’lim  masalalari  bilan  izohlash  mumkin. 
Ulug’vorlik  muhokamasi  yuksak  darajada  madaniyatni 
talab  qiladiki,  bu  muhokama  go’zallik  muhokamasidan 
ustuvorroqdir.