016 йил апрелидаги 137-сонли буйруғи билан тасдиқланган ўқув режа ва дастур асосида тайёрланди

 
 
 
 
Таълим жараёнида муаммони қўйиш бир неча сатҳда кечади. Улар (3-
жадвал): 
3-жадвали. Муаммони қўйиш даражалари 
Даражалар 
Муаммони қўйиш моҳияти 
1-даража 
Ўқитувчи муаммони қўяди ва талабаларни
уни ҳал қилишга йўналтиради 
2-даража 
Ўқитувчи муаммоли вазиятни баён қилади ва талабаларнинг
ўзлари мустақил равишда муаммони шакллантиради 
3-даража 
Ўқитувчи муаммони қўрсатиб бермайди, балки унга талабаларни
рўпара қилади. Талабалар муаммони англаган ҳолда уни ўзлари 
шакллантириб, муаммони ечиш усулларини таҳлил қилади 
Таълим жараёнида масалани қўйишда мавжуд шарт-шароитларни 
аниқлашда муаммо фундаментал асос сифатида намоён бўлади. Ўқув 
материаллари мазмунини ўзлаштиришда муаммонинг қўйилиши ва ҳал 
этилиши қуйидаги босқичларда кечади (16-расм): 
А
сос
ий бо
сқич
л
ар
 
16-расм. Муаммони қўйиш ва ҳал этиш
босқичлари 
1-босқич 
4-босқич 
3-босқич 
2-босқич 
6-босқич 
5-босқич 
7-босқич 
Масаланинг асосини ташкил қилувчи муаммони белгилаб олиш
Мақсадни аниқлаштириш
Масала ечими шартини таҳлил қилиш
Ташкилий-педагогик ишларни амалга оширишга шароит яратиш
Масаланинг ечимини топишга йўналтирилган
амалий ҳаракатни ташкил этиш
Муаммонинг ечимини баён этиш
Муаммо ечимини муҳокама қилиш
- дидактик характердаги муаммо; 
- амалий характердаги муаммо; 
- илмий-методик характердаги муаммо; 
- соф илмий характердаги муаммо 
Педагогик муаммо 
–
 
ҳал қилиниши зарур, бироқ, ҳали ечиш
усули номаълум бўлган педагогик характердаги масала

---

67 
Педагогик жараёнда талаба “муаммо”га эмас, балки муаммоли вазиятга 
рўпара қилинади.
Дарҳақиқат, муаммоли вазият деганда талабанининг ҳозирда ёки 
келгусида таълим мақсадига эришиши учун хавф туғдираиган вазият 
тушунилади.
Муаммоли вазиятни ҳал қилиш бир неча босқичда кечади. Яъни (17-
расм):
Педагогикада муаммоли вазият методи ҳам қўлланилади. 
Методнинг моҳияти аниқ вазиятни таҳлил қилиш, баҳолаш ва унинг 
ечими юзасидан қарор қабул қилишдан иборат. Таълим жараёнида 
муаммоли вазият методи қўлланилганда талабаларнинг фаолиятлари 
қуйидаги тизим асосида ташкил этилади (18-расм):