005-guruh. 2-тоpshiriq. To‘lqin optikasi. Bajardi: Xayrullayev Habibullo. Tekshirdi: Abdurahmanov Kaxar Pattaxovich

Yorug‘lik to‘lqini hodisalari – interferensiya, difraksiya, yorug‘lik dispersiyasi, to‘lqinlarning yutilishi, qaytishi va sinishi jarayonlari.

• Ikkita kogerent yorug‘lik to‘lqinlari biri-birining ustiga tushganda yorug‘lik oqimining fazoviy qayta taqsimlanishi – yorug‘lik to‘lqinining interferensiyasi kuzatilib, ayrim nuqtalarda to‘lqin jadalligining maksimumi, boshqa nuqtalarda minimumi kuzatiladi.

М nuqtada tebranishlarni vujudga keltiruvchi ikkita yassi to‘lqin tenglamasi:

Natijaviy tebranish amplitudasi:

• Natijaviy to‘lqinning jadalligi:
• М nuqtagacha birinchi to‘lqin sindirish ko‘rsatkichli muhitda fazaviy tezlik bilan
• yo’l bosadi, ikkinchi to’lqin esa, muhitda fazali tezlik bilan yo‘l bosadi.

•  

Interferensiya

• Interferensiya maksimumini kuzatish sharti:
• B

•  

yo‘lning optik farqi vakuumdagi to‘lqin uzunligining butun sonlariga teng bo‘lsa (yarim to‘lqinning juft sonlari)
U holda fazalar farqi:

Interferensiya.

• Interferensiya maksimumini kuzatish sharti:
• B

•  

yo‘lning optik farqi vakuumdagi to‘lqin uzunligining toq sonlariga teng bo‘lsa (yarim to‘lqinning juft sonlariga)
M nuqtada qo‘zg’atiladigan tebranishlar qarama- qarshi fazalarda bo‘ladi. Fazalar farqi:

Yorug‘lik difraksiyasi.

• Yorug‘likning to‘siqlarni aylanib o‘tish hodisasi yorug‘likning difraksiya deb ataladi. Optikada bu hodisa yorug‘likning geometrik soya sohalariga kirishini bildiradi.
• Gyuygens prinsipi Gyuygens prinsipiga asosan, to‘lqin yetib borgan har bir nuqta ikkilamchi to‘lqinlar manbaiga aylanadi, manbani o‘rab oluvchi egri chiziq keyingi ondagi to‘lqin fronti holatini belgilaydi.
• Gyuygens – Frenel prinsipi To‘lqin fronti sirtida yotgan barcha ikkilamchi manbalar bir- biriga nisbatan kogerentdir. Fazoning istalgan nuqtasidagi to‘lqinlar amplituda va fazasi – bu ikkilamchi manbalar nurlangan to‘lqinlar interferensiyasi natijasidir.
• To‘siqlar o‘lchamlari – m tartibda bo‘lganda yorug‘lik to‘lqinlari difraksiyasini kuzatish mumkin.

•