0 'zbekiston Respublikası «Tálim tap 'g 'risida»gi Nızam hám

0 'zbekiston Respublikası «Tálim tap 'g 'risida»gi Nızam hám
«Kadrlar tayarlaw milliy programması» ámeldegi jetip atırǵan tálim-tárbiya
sistemasınıń jańa modeli jámiyetimizdiń potensial kúshlerin
ámelge asıriwde júdá zárúrli áhmiyetke iye boladı. Hár qaysı
insanda arnawlı bir dárejede intellektuallıq potencial ámeldegi b o iib, onı
tap iiq júzege shıǵarıw ushın zárúr b o ig an barlıq shárt-sharayat
jaratılsa, oylaw túrli qatıp qalǵan eski túsinik hám isenimlerden
tek b oiadi. Hár bir insan qábilet hám uqıpın, áwele, o 'zi
ushın, shańaraǵı, milleti, xalqi, mámleketiniń párawanlıǵı, baxıt hám ıǵbalı,
mápi ushın tap iiq baǵıshlaw etse, bunday jam iyat oǵada kúshli
rawajlanıwǵa erisediki, onıń pát hám nátiyjesin oyda sawlelendiriw de
ańsat emes.
Ullı babalarımız tiykar salǵan ilimiy-etikalıq mektepti
zamanagóy formada qaytaldan qayta tiklew ushın taiim -tárbiya sistemasın
tupten reformalaw kerek. Tiykarınan tálim-tárbiya salasındaǵı
reformalardıń shegarası hám poyoni y o 'q. Tokı turmıs dawam etar eken,
tálim de, tárbiya da zaman ortaǵa qoyıp atırǵan jańa-jańa
talaplarǵa kóre turaqlı o 'zgarib baraveradi.
0 'zbek pedagogikasınıń tiykarlawshilerinen A. Avloniy
aytıp ótkenleri sıyaqlı «Sabaq ila tárbiya arasında bir az parq bar b o isa da,
ikkisi bir-birinen ayrilmaydurgan jan ila tán kabidur». Tárbiya
insannıń tiykarǵı pazıyletlerinen biri bolıp tabıladı. Ol xalıqtıń, jámiettiiń,
mámlekettiń tiykarǵı kúsh-qudıreti esaplanadı. Tárbiya joq orında hesh
qashan saodat boim aydi. Tárbiya o 'z-ózinden payda boim aydi. Ol
insanǵa aq sút, áke úlgisi, ájdadlar o 'giti menen sińip baradı.
Tárbiya insan sanasında, kewilinde, oyında jetilisiwi ushın aqıl kózi
menen hújdan menen miynet qılıw kerek. M a'lumki, uzaq tariyxga iye
b o ig an o 'zbek xalqi tárbiyaǵa tiyisli bay materiallıq miyraslarǵa iye b o iib,
áwladlarda adamgershilik, patriotlıq, miynetsevarlik, mehroqibat, biradarlıq sıyaqlı ulıwma insanıylıq pazıyletlerdi tárbiyalap kelgen. Esitiwinde nuqsanı bolǵan balalarǵa tálim-tárbiya beriw,
olarǵa bay m a'naviyatimiz sarchashmalaridan payda kóriwshi bolıwǵa
múmkinshilik jaratıw, sol tiykarda esitiwinde nuqsanı bolǵan bala
shaxsın hár tárepleme kámal taptırıw, tuwrı berilgen tárbiya arqalı
ámeldegi kemshiliktiń unamsız aqıbetlerin jeńillestirip, xalıq, watan,
jam iyat ushın kerekli insan retinde tárbiyalaw hár bir surdopedagog
hám tárbiyashiniń múqaddes minneti. El basshısımız oqıtıwshı hám
tárbiyashilaming dańqlı miynetine múnásip baha bere turıp « 0 'zo'zini el, xalıq jumisına baǵıshlaǵan, insan tárbiyasına jan tikn ullı
o 'qituvchilami, m o'tabar muǵallımlami endigiden de basımızǵa
kóteremiz» degenler.
Ǵárezsiz Respublikamız Konstitusiyası, 0 'zbekistonning
ǵárezsizlik hám rawajlanıw, jámiettiiń sociallıq-ekonomikalıq, ruwxıy hám
materiallıq tárepten rawajlanıwın támiyinleytuǵın 0 'zbekiston
Respublikası «Tálim to'g 'risida»gi Nızamı, «Kadrlar tayarlaw
milliy programması» hám Mámleket Tálim Standartları, Prezidentimiz
I. A. Karimovning dóretpeleri, ataqlı ilimpazlardıń ilimiy-metodikalıq dóretpeleri
tárbiya teoriyası hám ámeliyatınıń metodologik tiykarın taminlew. Esitiwinde nuqsanı boigan balalar tárbiyası principlerıni
tómendegilerge ajıratıw mumkm.
1. Esitiwinde nuqsanı boigan oqıwshılardı intellektual, fizikalıq,
m a'naviy, estetik tárbiyası, bilim alıw, jámiyetlik hám miynet aktivligin,
shaxstıń unamlı sapaların rawajlandırıw boyınsha mekteptiń jumısın
dawam ettiriw hám keńeytiw menen hár tárepleme rawajlandırıw.
2. Siyasiy jetiklik, puqaralıq, patriotlıq sezimlerin
tárbiyalaw.
3. Miynetke unamlı munasábet hám óz miyneti menen jámiyetke
payda keltiriw zárúriyatın tárbiyalaw.
4. Gereń hám hálsiz esitiwshi 0'quvchilarning unamlı hám ruwxıy
sapalarǵa iye shaxstı qáliplestiriw, huqıqtı úyretiw, ıntızam, xisiat
hám o 'zini tutıw mádeniyatın, klass, mektep, shańaraq, jámiettiiń m e'yor
hám qaǵıydaları aynıwına yo'1 qoymawdı tárbiyalaw.
5. O g'zaki sóylewden paydalanıw múmkinshiligin tuwdıratuǵın
sharayatlar hám sóylesiw ortalıǵın jaratıw járdeminde qalǵan
dawıslardan fovdalangan halda sóylesiwdi rawajlandırıw.
6. Esitiwinde nuqsanı boigan balalardı jámáátte jasaw hám
islewge tayarlaw, bslishni tárbiyalaw, óz-ara mámile, social
baylanısti keńeytiwge umtılıwdı rawajlandırıw, shańaraq shólkemleri
menen sheriklikte esitbeytuǵın oqıwshılardıń jámáátke social
iykemlesiwi ústinde jumıs aparıw.