0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi

Hayot sug‘urtasining xususiyatlariga  ko‘ra turlari106

106  HiiKyJiHHa H.H.,  Eepe3HHa C.B.  CrpaxoBaHHe.  M.:  T eopua  si npaKraica,  2008.  85  c.

131

---

12.1-jadval

H avotni su g'u rta  qilish  t a r m o g 'i10

Klass tartib raqami

Klassning  nomi

I klass

Hayot va annuitetlar

II klass

Nikoh va tug'ilish

III klass

Hayotni uzoq muddatli  sug'urta qilish

IV klass

Sog'liqni sug'urta qilish

Hayot  va  annuitetlar.  Quyidagi  hollarda  sug’urta  summalari  to'lash  bo'yicha 

sug'urtalovchining  majburiyatlarini  nazarda  tutuvchi.  bir  yildan  ortiq  muddatga  amal 

qiluvchi havotni sug'urta qilish turlari jami:

-   sug‘urta qilinuvchining  sug'urta muddati  tamom  bo'lgungacha yoki  sug'urta 

shartnomasida belgilangan voshgachayashashi;

-   sug'urta  qilinuvchining  vafot  etishi;  shuningdek  sug'urta  shartnomasi  amal 

qilishi davridagi joriy to'lovlar (annuitetlar). Ill klass bundan  mustasno.

Nikoh  va  tug'ilish.  Nikohga  kirishda  yoki  bola  tug'ilganda  sug'urta  summasi 

to'lanishini  ta’minlovchi,  bir  yildan  ortiq  muddatga  amal  qiluvchi  havotni  sug'urta 

qilish turlari jami.

Hayotni  uzoq  muddatli sug'urta qilish.  Umrbod renta to'lanishi  bilan  birgalikda 

hayotni sug'urta qilish turlari jami.

Sog'liqni  sug'urta  qilish.  Ko'rsatib  o'tilgan  sug'urta  davri  kamida  bcsh  yildan 

kam  bo'lmagan  muddatga  yoki  sug'urta  qilinuvchining  pensiya  yoshiga  yetguniga 

qadar  belgilanishi  sharti  bilan  baxtsiz  hodisa  yoki  muayyan  turdagi  baxtsiz  hodisa 

yoki  kasallik  yoki  kasallanish  tufayli  qattiq  shikastlanish  natijasida  mehnatga 

layoqatlilikni  yo'qotganda  sug'urta  summalari  to'lanishini  ta’minlovchi  hayotni 

sug'urta  qilish  turlari  jami.  Bunda  shartnomada  ko'rsatilgan  sug'urta  davri 

sug'urtalovchi  tomonidan  bir  tomonlama  tartibda  bekor  qilinishi  yoki  o'zgartirilishi 

mumkin emas.

Ikkinchi  yirik  sug'urta  sohasi  bu  umumiy  sug'urta  tarmog'idir.  Bunda  sug'urta 

obyekti  sifatida  sug'urta  manfaati  ya’ni  mulkiy  manfaat  asos  bo'lib  hisoblanadi. 

O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolik  kodeksiga  asosan  mulkiy  sug'urta  shartnomasiga 

quyidagicha ta’rif berilgan, ya’ni:

Mulkiy  sug'urta  shartnomasiga muvofiq  bir taraf (sug'urtalovchi)  shartnomada 

shartlashilgan  haq  (sug'urta  mukofoti)  evaziga  shartnomada  nazarda  tutilgan  voqea 

(sug'urta  hodisasi)  sodir  bo'lganda  boshqa  tarafga  (sug'urta  qildiruvchiga)  yoki 0

l0,O ‘zbekiston Respublikasi  Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-noyabrdagi  413-son  qarori.

1 3 2

---

shartnoma  qaysi  shaxsning  fovdasiga  tuzilgan  bo'lsa,  o'sha  sh&xsga  (naf oluvchiga) 

bu 

hodisa 

oqibatida 

sug'urtalangan 

mulkka 

yetkazilgan 

zarami 

yoxud 

sug'urtalanuvchining  boshqa  mulkiy  manfaatlari  bilan  bog‘liq  zarami  shartnomada 

belgilangan  summa  (sug'urta  puli)  doirasida  to'lash  (sug'urta  tovoni  to'lash) 

majburiyatini  oladi.

Mulkiy  sug‘urta shartnomasi bo‘yicha quyidagilar sug'urtalanishi mumkin: 

muayyan  mol-mulkning yo ‘qotilishi  (nobud bo‘lishi). kam chiqishi yoki  shikastlanishi 

xavfi;