0 ‘zb e k ist o n r espu b lik a si ol1y va o rta m axsus ta’l im vazirligi

4 - o ‘quvchi:
  U m u m in s o n iy   q a d riy a tla r  neg izid a  2  ta 
konsepsiya  yotadi.  Bular  —  Y evro p am ark a z ch ilik   ko n sep - 
siyasi  va  O siyom arkazchilik  konsepsiyasi  oqim larid ir.
Sivilizatsiya  va  u m u m a n   m a d a n iy a t  rivojlan ishidagi 
m u ra k k a b ,  u z o q   va  q a r a m a - q a r s h i  k u ra s h   sh u n g a   olib 
k e ld ik i,  tu rli  irq c h ilik   n a z a r iy a la r i,  m u s ta m la k a c h ilik  
mafkurasi  va  siyosati  yuzaga  kelishi  bilan  g o ‘yoki  G ‘arb 
ilg‘or,  u y g ‘un  riv o jla n u v c h i,  ta ra q q iy   e tu v c h i  sifa tid a , 
Sharq  esa  sustkash,  dangasa,  a n ’an ala rg a   yopishib  olgan
50

---

ta rz d a   qaralib,  G ‘arb  bilan  S h arq bir-biriga  q a ra m a-q arsh i 
qilib  q o ‘yilgan  edi.  Bu  narsa, ju m la d a n ,  fand a  h a m   k o ‘zga 
ta sh lan a d i.  S h u n d a y   ta d q iq o tla rn in g   «asosi»  sifatida  turli 
sabablarni  b ic h i b - t o ‘qib  c h iq a rish d a n   h a m   ta p   to rtilm a - 
gan.  C h u n o n c h i,  G ‘arb  kishisining  miyasi  va  tafakkur tarzi 
S h a rq   k ishisin in g  m iyasi  va  ta fa k k u r  ta rz id a n   m u tla q o  
b o sh q ac h a ,  y a ’ni  u stu n   ekanligi  t a ’kidlanadi.  S h arqd a  h a m  
d a rh o l  b u n in g   ak sin i  isbotlashga  kirishib  ketild i,  y a ’ni 
sharq liklar  o ‘z  u s tu n lik la rin i  d a ’vo  qila  boshlashdi.  H a r 
ikkala  m a rk a zc h ilik  — sen trizm   vakillari,  haqiqiy  m a d a n i- 
yat  sivilizatsiyasini  c h e td a   qoldirib,  h a tto   qadim gi  fayla- 
suflarning  fikrlarini  ta n   olm ay q o ‘yishdi.  Shu  o ‘rinda  loaqal 
qadim g i  y u n o n   faylasufi  G e rak lit  « s o g i o m   fikr —  h a m m a  
u c h u n   u m u m iy »   de g an in i  eslash  zarur.
M ark az ch ilik   g ‘oyasin ing   ta k ro rla n ish i  hozirgi  k u n d a  
h a m   y uz  b e rib   tu rg a n lig in i  u n u tm a s lik   z a ru r.  B u n d a y  
h a ra k a tla r  faylasuflar,  m a d a n iy a t  x o d im la ri  vakillari  va 
u m u m a n  ja h o n   xalqlari  va  m a m la k atlari  o ‘rtasidagi  h a m - 
korlikka  raxna  solishga  xizm at  qilayotgani  h a m   m a ’lum. 
B in o b a rin ,  z a m o n a v iy   fan  G ‘a rb   va  S h a rq n i  b ir-b irig a  
q a ra m a -q a rs h i  q o ‘yishn in g  asossiz  ekanligini  isbotlovchi 
rad  etib  b o ‘lm a y d ig a n   dalillarga  ega.
S hu  b o is d a n   h a m   bugungi  k u n d a   asosiy  y o ‘nalish ni 
umuminsoniy qadriyatlarga qaratish —  zamonaviy sivilizatsiya 
va  m ustahkam lanishning  zaruriy  sharti  va  omilidir.  Bunday 
yondashuv  Sharq  va  G ‘arbning  falsafiy  t a ’limotlari,  oqim , 
yo‘nalishlari  va  u m u m a n   ular  madaniyatlari  o ‘rtasida  m u- 
sobaqa  va  hamkorlik  zarurligini  k o ‘rsatib  beradi.  Busiz  b u ­
gungi  k unda  olam shum ul  m u a m m o la m i  yechish  mushkul.
5 - o ‘quvchi: 
Bu  so hada  m am lak atim iz  Prezidenti  Islom 
K arim ov  1995-yil  3 -o k ta b rd a   Davlat  va  jam iy at  qurilishi 
akadem iyasining  ochilishi  m arosim ida  s o ‘zlagan  nutqida: