0 ‘zb e k ist o n r espu b lik a si ol1y va o rta m axsus ta’l im vazirligi

3 - o ‘quvchi: 
O ila  q u rm o q c h i  b o i g a n   h a r  bir  yigit-qiz 
o ‘ziga  u m r  y o ‘ldoshi  ta n la s h d a   b o ‘lajak  fa rz an d larin in g
215

---

otasi  yo  onasining shaxsiy  fazilatlariga  e ’tibor berishi  kerak. 
C h u n k i  o ta n in g   axloqi,  o d o b i,  o n a n in g   fazilatlari  bolaga 
o ‘tishi  isbot  talab  qilm as  h a q iq atd ir.  Xullas,  o ‘g ‘il  bola 
h a m ,  qiz  bo la  h a m ,  eng  avvalo,  oila  m u h itid a   g ‘u n c h a  
o c h a d i.  A n a   shu  g‘u n c h a   u n in g   m a ’n aviyatida,  qalbida 
bir  u m r  y o ‘lchi  yulduz  kabi  n u r   so ch ib   turadi.
R izo ud din  ibn  F axriddinning  «Oila»  risolasida  «Tarbi- 
yali  xotun  ota-onasini,  eri  h am da bolasini,  butun  oila ahlini, 
oilaga  m unosabati  b o ‘lgan  d o ‘st-u   q o ‘shnilarini,  x o d im -u  
xodim alarini  xulqi  bilan  m a m n u n   qilur»,—  deyiladi.
A m o m a   binti  Xoris  ismli  ayol  tajribasidan  misol.  U 
o ‘z  qizlarini  kelin  b o ‘lib,  kuyovning  uyiga  k o ‘chirilishidan 
oldin  saodatli  oila  asoslarini  b ayon  qiluvchi  n a sih atlarn i 
qilib  kuzatgan  ekan:  «Ey  q iz g in a m ,  agar  ahli  fazl  va  ahli 
od oblarga  nasihat  kerak  b o ‘lm a g a n id a   edi,  senga  nasih at 
qilmas  edim .  Lekin  nasihat  —  g‘ofilga  eslatm a,  oqilga  yor- 
da m d ir.  A gar  qiz  bola  o ta -o n a s in in g   k a m b a g ‘alligi  sabab- 
li  erga  berilishi  kerak  b o ‘lganida,  sen  h e ch   q a c h o n   uza- 
tilm a g a n   b o ‘lu r  eding.  C h u n k i  o ta n g n in g   boyligi  h a m , 
martabasi  ham   yetarli.  Lekin  hayot  qonunlariga  ko‘ra ay ol­
lar erkaklar u c h u n   va  aksincha  erkaklar ayollar u c h u n   yara- 
tilgandir.
Ey  q iz g in a m ,  en di  o ‘zing  o ‘sgan  h a v o d an   ayrilding. 
0 ‘zing yayrab-yashnagan  o shiyo ndan   chiqding va  notanish 
joyga  borib,  avval  o ‘zing  bilm agan  insonga  uchraysan.  U 
endi sening xojang,  d o ‘sting,  mahbubingdir.  Sen  unga  c h o ‘ri 
b o ‘lsang,  u  senga  qul  b o ‘ladi.  Sen  unga  yer  b o ‘lsang,  u 
senga  o s m o n   b o ‘ladi.  Sen  u n in g   u c h u n   10  xislatni  ado 
qilsang  oilada  m a s ’ul  va  baxtiyor  hayot  kechirasizlar:
1.  Q a n o a t  sohibasi  b o i ,   u n d a n   hayiqib  tu r,  ering  uyga 
n im a   k o ‘ta rib   kelsa,  x u s h fe ’llik  va  o d o b - n a z o k a t  bilan 
qabul  qilib  ol  va  ta sh a k k u r  ayt.
2.  Eringga  h a m ish a   ito a td a   ЬоЧ,  am rla rin i  yaxshilab 
tingla  va  bajar.
3.  E ring ning  nazari  tu sh ad ig an  joylarga  e ’tib o r  qil.  Uy 
ichi  va  hovlini  n ih o y a td a   o z o d a   va  tartibli  tut.
4.  E rin gn in g  burniga  h u s h y o r  b o ‘l,  d im o g ‘iga  y o m o n  
hid  k irm asin,  x u sh b o ‘ylik  sezsin.
216

---

5.  O vqatni  v aq tida  tayy orla,  aslo  k ech ik tirm a ,  kelishi 
bilan  dastu rx o n   yoz.
6.  U n in g   o v q a tla n ish   va  uyg‘o n ish   p a y tin i  bilib  ol, 
chun ki  o chlik  va  uy qu ning   buzilishi  erkaklarning g ‘azabini 
q o ‘zg‘aydi.
7.  X ojangning  moli  va  ashyosiga  e ’tiborli  b o ‘l,  isrof 
qilma.  Avaylab-asra,  ch un ki  uning  m o l-u   dunyosi  senikidir.
8.  E rin gn in g  yaqinlari  va  q a rin d o sh larin i  h u r m a t  qil. 
Bu  bilan  xojangni  h u rm a t  qilgan  b o ‘lasan.
9.  E rin g n in g   sirlarin i  b o s h q a la rg a   a y tu v ch i  b o ‘lm a, 
u ning   ish o n ch in i  y o ‘qotasan.
10.  X ojangning  amriga  osiy  b o ‘lma,  uning  diniga  t o ‘g ‘ri 
keladigan  b a rc h a   b u y ru q la rin i  a d o   qil.  S h u ni  yaxshi  bilib 
o lg in k i,  x o ja n g   xafa  b o ‘lg a n d a   x u rs a n d   k o ‘r i n i s h d a n , 
qu vongan  paytida g ‘am gin  b o ‘lishdan  o ‘zingni  ehtiyot  qil».