0 ‘z b e k ist 0n respublikasi olïy ya g ‘rta m âxsus ta’lim yazirligi

3.  Rekreaîsiyaning  iqtisodiy faoliyaü:
  rekreatsiyaning  iqtisodiy 
faoliyati  bir Bêcha yo' naüshda amalga oshiriladi:
•  mamlakaîning  aniq  bir  hududida  aniq  xo'jalik  tarkibining 
rivojîanishi kuchayadi;
•  rekreatsiya xizmatlari  natijasida aholining  ish  bilan bandligi 
oshadi;
•  rekreatsiya  markazlarida  aholining  iqtisodiy  daromadlari 
oshib boradi;
- 
xorijiy  turistlarga  rekreatsiya  xizmatlari  ko‘rsatishda  valuta 
tushumlari hosil boladi.
4. 
Rekreatsiyaning 
siyosiy 
faoliyati:
 
siyosiy 
jihatdan 
rekreatsiyaning faoliyati shundàn jboratki, a  xalqlarni tanishtiradi, 
yaqinlashtiradi va docstlashtiradi.
5.  Rekreaîsiyaning  ekologik faoliyati:
 
rekreatsiyaning  ekologik 
faoliyatida  inson  tabiat  bag£rida  dam  oîishi  bilan  birga  tabiatni 
asrash va  muhofaza qilishga hissa qo£shadi
15.2.  Rekreatsiya ehtiyoji,  omiliari va rekreatsiya tarxzmini 
rivojlaatiiisls yoilari
Rekreatsiya  -  ■
 turizmining 
mamlakat 
ijtimoiy-iqtisodiy 
hayotidagi  ahamiyatini  belgilaganimizda  birinchidan,  hozirda 
aholining  nxhiy va jismoniy dam olish obyektlari tavsif va ta’rifini 
kengayiirishi
m
iz taiab qilinadi. Yuqorida qayd qilingan, rekreatsiya 
faoliyatining  tasnifida  rekreatsiyaning  ijtimoiy-madaniy faoliyati, 
rekreatsiyaning  yetakchi,  asosiy  faoliyatlaridan  biri  hisoblanadi. 
Ya’ni  madaniy  va  ruhiy  ehtiyoj  insonaing  yashash  zavqini 
ta ’minlovchi,  o' z  makonida  dunyoni  angiashni  mustahkamlovchi 
kuchlarni tikiovchi  (ruhiy rekreatsiya)  mufaim  omillardir.
192

---

Respublikamizda  rekreatsiya  turizmini  rivojlantirishning 
eng  muhim  doïzarb  masalalaridan  biri  ushbu  joylarda  iuristik 
marshrutlar  ishiab  chiqish  sust  holatda  ekaniigi  hisoblanadi. 
Rekreatsiya  turizmining  maxnlakatimiz  iqtisodiyotidagi  o ‘mini 
belgilaganimizda,  ushbu joylarga  dastlab  tur  mashrutlar  ishiab 
chiqish  mahalliy  aholi  iqtisodini  ko‘tarishda  juda  muhim 
omildir.
Ekoturizm,  rekreatsiya  va  ziyorat  —  dam  '  oUsh  turizmi 
manzillariga,  makonlariga  va  obyektiariga  turmarshmtlar  ishiab 
chiqilmas  ekan,  ushbu  joylarga  o ‘ziga  xos  bo£lgan  xizmatlar 
ko‘rsatish  infratuzilmalari  hosil  bolmaydi.  Bu  holatda  muhim 
bir  omilga  e’tibor berish zararki,  rekreatsiya manzillariga  turistik 
marshrutlar  tashkil  qilishgina  bu  joylarda  turistlarga  xizmat 
qiluvchi  inñatuzilmalarni  yuzaga  keltiradi.  Chunki,  ama’lum  bir 
turistik  obyektga  turistik  oqimning  ko‘payishi  albatta  ehtiyoj 
nuqtayi nazaridan uiarga xizmat qiluvchilami choriaydi. Natijada, 
turistlaming ehtiyojlarini sezgan mahalhy aholi dastlab turistlarga 
oddiy,  sifatsiz  xizmat.la.mi,  keyinchaiik  sifatli  va  majmuali 
xizmatlarni taklif qila boshlaydi69.
Shu  holatdan  mahalhy  aholi  o‘rtasida  turistlarga  xizmatlar 
ko‘rsatish  bo£yicha  o‘ziga  xos  raqobatbardoshlik  hosil  boladi. 
Natijada, turistlarga xizmatlar ko'rsatish yaxshilamb, xizmatlarning 
turlari  kocpayadi,  sitati  yaxshilanadi.  Bu  sharoit  o‘z  navbatida 
ushbu turistik obyektlarga turistik infratuzilmalarni yaratib beradi.
Bu  darajalarga  yetishish  uchun  turistik:  fir.ma.lar  va  turistik 
tashkilotlar  har  bir  iuristik  obyektlaming,  har  bir  turistik 
mfratuzilmalaming turistlami nechog‘liq qiziqtirishi va qoniqtirishi 
bo‘yicha  marketing  taqdiqoilari  o‘tkazishi  va  olingan  natijalar 
bo‘yicha  turizmni  rivojlantirishning  aniq  maqsad  va  vazifalarini, 
rejalarini  ishiab  chiqishi lozim bo‘ladi.
Mamlakatimizda  ziyorat-rekreatsiya  (rekreatsiya  turizmining 
asosiy 
yo£nalishi) 
turizmni 
rivojlantirishning 
mamlakat
69 
Hayitboyev R.,  Haydarov S., Abduhamidov S. va boshq.  0 ‘quv qo‘llanma. 
Turizm marshratlarini ishiab chiqish.  Samarqand,  2016.  180-b.  .
193

---

ijtimoiy-iqtisodiy  hayotidagi  oTni,  ahamiyatini  ham  marketing 
tadqiqotiari  o£tkazish  y o ii  bilan  aniqlab  oiish  rnumkin.  Bu 
yo‘nalishda  marketing  tadqiqotlarining  mavzularini  quyidagicha 
belgiiash  mumkin:
•  yangi  ish o£rmlarini tashkil qilishm tadqiq qilish;
•  mahalliy  va  mahaîliy  aholi  daromadlarini  oshirishni  tadqiq 
qilish;
•  turistik  xizmatlar  ishlab  chiqarish  bilan  bog‘liq  barcha. 
sohalami rivojlantirishni  tadqiq qilish;
•  turistik  markazlarda  ishlab  chiqarish  ijtimoiy  sohalarni 
rivojlantirislmi tadqiq qilish;
•  xalq madaniyat  markazlarini rivojlantirishni tadqiq qilish;
•  valuta tushumlarini  koepaytirishni tadqiq qilish;
•'  mahaîliy xalqlar madaniyatini  xalqaro  miqyosida  tashviqot, 
reklama qilishni tadqiq qilish;
mahalliy  ahoiida  milliy  g‘urar  va  vatanparvarlikni 
kuchaytirishni tadqiq qilish;
•  xalqaro  miqyosda  xalqlar  hamdo‘sîiigini  tashkil  qilish, 
xalqaro  hamdo‘stlikni  müstàhkàmlashni tadqiq qilish.
Rekreatsiya  iste’molchilarini  rekreatsiyaga  jalb 
qilishda 
keltirilgan  mavzular  bo£yicha  marketing  tadqiqotlarini  o£tkazish 
rejalashtirilganda  albatta.  rekreantlaming  rekreatsiyaga  bolgan 
ehtiyojlarini  hisobga  olishi  zarur.  Rekreatsiya  ehtiyojlarini 
o£rganish,  rekreatsiyani  hududiy tashkil  qilish  davlat  ahamiyatiga 
molik talab hisoblanadi.  Hududlar dam olishga ajratilganda tabiiy 
geografik  talablar  emas,  aholining  ehtiyojlari  hisobga  oîinishi 
lozim.  Chunki,  hududdagi  ahoiida. tarixiy,  ijtimoiy davrda ularga 
xos  bolgan  rekreatsiya  ehtiyojlari  shakllangan.  Rekreatsiyani 
tadqiq qiluvchilar  (rekreatsiya  geografiyasi)  rekreatsion  faoïiyatni 
hududiy  tashkil  qilish  va  hududiy-vaqtli  rekreatsiyali  faoliyat 
o‘sishini  aniqlaydi.