0 ‘z b e k ist 0n respublikasi olïy ya g ‘rta m âxsus ta’lim yazirligi

hamda  tadbirlarini ishlab chiqish7.
Ekoturizmning 
yuqoridagi 
maqsadi 
va 
vazifalarini 
o‘iganganimizda bu turni mamlakatimizda rivojlantirishda ko‘plab 
muammolarni hal qilishimizga  to‘g‘ri  kehshini va albatta birinchi 
vazifalarimiz  ekoturizmning  asl  mohiyatini,  uning  talablarini, 
ekoturizmni  rivojlantirishga tayyorliligimiz va mas’ulliligimizning, 
bilimliligi 
mizning 
qanday 
darajalarda  ekanligini 
to‘g‘ri 
baholashimiz  lozim.  Ikkinchidan,  mamlakatimizda  ekoturizm 
muammolarini o‘rganuvchilar va uni tashkil qiluvchilar ekoturizm
7  O zbekistonda  ekoturizm ni  rivojlantirish  Konsepsiyasi.  Ekologiya  xabarnomasi, 
№ 6,  - Toshkent,  2007. 6 - 7 -b.
11

---

kuchîi  rivqjlangan  mamlakatlarning  tajribalarini  mukamma! 
o'rgamshlars  va  ulaming  tajribalaridagi  usullar,  texnologiyaîar 
yoki  amaïiyotlar  bizning  ekoturizmimizga 
qanchalik 
muvofiq 
kelishliklarini yaxshi  bilishlari  Sozim.
1.2.  Ekologik tjîrizm fanining ta’rifi va  moSniyatï
Agar  biz  tabiat  bilan 
«kelishuvda»  yashashni,  uning 
ne’matîaridan foydalanishni, go‘zalUklaridan zavqlanishni xohlasak 
uning sharoitlarini qabul qslishimiz, o‘z ehtiyojlarimizni qondirish 
uchun  atrof-muhitni  o‘zgartirayotganda  rnuayyan  chegaralardan 
chiqmasligimiz zarur.  Ekoturizm ana shu  ikki  fanning  rivoji bilan 
uzviy  holatda  bog‘lanishi  lozirn.  Tabiat  muhofazasi,  tabiatdagi 
salbiy  o‘zgarishlar,  jamiyatdagi  kasalliklarning  ko‘payishi,  yangi 
xavfli  kasaîliklaming  keiib  chiqayotganligi,  tabiatdagi  kutilmagan
—  insoniyat  uchun  fojiali,  halokatli  —  dovullar,  suv  toshqiniari, 
sunami  va  boshqa  hodisalarning  barchasi  ekologiya  bilan 
bog‘lanmoqda.
Nemis  olimi  E.Gekkel  1866-yilda  yozgan  «Organizmïaming 
umujniy  moîfoîogiyasi»  va  1868-yilda  yozgan  «Dunyo  vujudga 
kelishining  iabiiy  tarixi»  kabi  asarlarida  ekologiya  atamasiga 
to‘lîq  tavsif  berib  ekoîogiyaning  ikkinchi  ma’nosini  «yashash 
joyi»,  «oziqlanish  makoni»  deb  belgilagan.  Shuning  uchun 
ham,  tabiatni  har  bir  inson  o 'z  uyim  deb  bilgandagina  global 
ekologik  inqiroziarning  oldini  oîishi  mumkin.  Ekologik  turizm 
bu  yo'nalishda  insoniyatga  katta  yordam  beradi.  Shuning  uchun 
ham,  dastlab  ekoturizmning  mohiyatini  va  mazmunini  yaxshi 
tushunib va o ‘rganib olishimiz lozim8.9.
Ekologik  turizmning  mazmuni  va  mohiyati  bo‘yicha  birinchi 
bo‘lib  meksikalik  ekolog-iqtisodchi  Gektor  Seballos  Laskureyn 
1980-yiida o‘z tadqiqotlari natijalarini bildirgan edi.  Uning xuïosasi 
bo‘vicha—  “ Ekoturizm  —  bu  tabiatga  xushyor  munosabatlar,
* Allcock A., Jones B., Lane S., Grant 
).
  National ecotourism strategy. Com m onwealth 
o f Australia,  1994. P.  196.
9 
Hayitboyev R., Matyaqubov  U.  Ekologik turizm  (Uslubiy qollanm a).  -   Samarqand, 
2010. 60-b.
12

---

tanishish  quvonchini birlashtiruvchi  va  flora,  fauna  namunalarini 
o‘rganishga,  himoya  qilishga  yordara  berisb  imkoniyatlariga 
asoslangan  turistik faoliyatdir” .
G.S.Gujin,  M.Y
m
,Belikov  va  E.V.ffiimenkolar  1997-yilda 
Rossiyada  birinchilardan  bo‘lib  «Ekoturizmning  astosi  —  atrof- 
muhit  g‘amxo‘rligi  va  muhofazasidir»  degan  taklifni  kiritdi  va 
ekoturizmning  o'zlari  belgilagan  ta’rifga  asoslangan  ekoturistik 
marshrutlarni  ishlab  chiqdi  va  o‘tkazdi10.  0 ‘sha  vaqt  uchun 
ham,  hozir  ham  ushbu  ta’rif  eng  qulay  va  ekoturizmning 
haqiqiy  mazmuni,  mohiyatini  anglatadi  degan  xulosalarni  biz 
ham  quwatlaymiz.  Mustaqil  hamdo‘stlik  davlatlarida  quyidagi 
rossiyalik oiimlami ekoturizm asoschilari deb tan olishadi:
M.B.Bujakov  —  «Ekoturizmda  tabiatga  minimum  ta ’sir  qilib,